Hej, tam pod Warszawą

Zgłoszenie do artykułu: Hej, tam pod Warszawą

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez Ośrodek Kultury „Biblioteka Polskiej Piosenki” zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE i ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 10 maja 2018 (Dz. U. poz. 1000), w celu wymiany informacji z zakresu polskiej pieśni i piosenki. Wymiana informacji będzie się odbywać zarówno za pośrednictwem niniejszego formularza jak i bezpośrednio, w dalszym toku spraw, redaktora bazy danych, prowadzącego korespondencję z właściwego dla niego adresu mailowego.
Administratorem danych jest Ośrodek Kultury „Biblioteka Polskiej Piosenki” z siedzibą w Krakowie przy ulicy Krakusa 7. Wszelkie dokładne informacje o tym jak zbieramy i chronimy Twoje dane uzyskasz od naszego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (iodo@bibliotekapiosenki.pl).
Wszystkim osobom, których dane są przetwarzane, przysługuje prawo do ochrony danych ich dotyczących, do kontroli przetwarzania tych danych oraz do ich uaktualniania, usunięcia jak również do uzyskiwania wszystkich informacji o przysługujących im prawach.

Tytuł:

Hej, tam pod Warszawą

Hej, chłopcy Krakusy

Baczność, legioniści

Pieśń Krakusa

Hej chłopcy

Hej, strzelcy Krakusy

Klasyfikacja:

pieśń legionowa

Melodia:

ludowa pieśni Hej, tam od Krakowa[1]

utworu Śpiewka oddziału Beliny[7]

Informacje

Jedna z najbardziej znanych piosenek żołnierskich z czasów I wojny światowej, śpiewana na melodię ludową Hej, tam od Krakowa, Powstałą jeszcze przed wybuchem wojny. Znana także w pułkach austriackich, w których służyli Polacy. Do pierwszych znanych wersji należy zamieszczona w Śpiewniku żołnierskim Władysława Jeziorskiego (Cieszyn 1915, s. 15–16) Piosenka 13 pułku piechoty:

Hej, tam od Krakowa,

Kędy Wisłą płynie,

Rozwalił się Moskal świnia

Na polskiej krainie.

Chłopcy, krakowiacy!

Stawajcie, co żywo!

Już trębacze alarmują,

Zaczyna się żniwo.

Moskalu, Moskalu,

Ty łajdacka duszo,

Maszeruje pułk trzynasty,

Na proch cię rozkruszą.

Panie poruczniku,

Prowadźże nas dalej,

Bo my jeszcze dzisiaj chcemy

Szturmu na Moskali.

Panie „zugsfürerze”(1),

Szukajże dekunku,

Byśmy celnie wroga prali,

Nie psuli ładunku.

Panie kapitanie,

Wzmocnij lewe skrzydło –

Tam mordują pułk trzynasty,

Jak rzeźnicy bydło.

Nie damy się, chłopcy,

My krakowskie dzieci,

Wyrzucimy wroga z kraju,

Jak plugawe śmieci.

(1) – zugsfürer (niem. der Zugsführer) – plutonowy

Często piosenka rozpoczynała się od słów (Biernacki-„Kostek” Wacław, Marsze i piosenki Brygady Piłsudskiego, Kraków 1915; Jeziorski Władysław, Nowy śpiewnik polski 1914–1917. Zebrał… Kraków 1917, Jeziorski Władysław, Śpiewy o śpiewki żołnierski 1914–1921, Cieszyn, br, (ok. 1918):

Hej, chłopcy, Krakusy,

Stawajcie, co żywo!

Już trębacze alarmują,

Zaczyna się żniwo...

lub, jak u Szula:

Baczność, Legioniści!

Wstawajcie, a żywo,

Bo już trąbki alarmują,

Zaczyna się żniwo.

Po niej u Szula następuje zwrotka dokładnie zapożyczona z Krakowiaka kosynierów (Franciszek Barański, Jeszcze Polska nie zginęła, Lwów, br, wyd. VI, s. 186):

Głupi Moskal myśli,

Że mu będziem służyć,

Pójdziem wszyscy do Legionów,

Aż się będzie kurzyć!

W śpiewniku Jana Migo można znaleźć „uzupełnienie” tej, jak podał autor zbioru, „najpopularniejszej wśród żołnierzy polskich” piosenki:

Moskal niedołęga,

Chciał nam zabrać Kraków!

Maszerują polscy Strzelcy,

Poznasz ty Polaków!

My cię wypędzimy,

Aż na Łysą Górę –

I tam my ci wytrzepiemy

Po diabelsku skórę.

Poznasz ty, Moskalu,

Krakowskiego zucha –

Jak bagnetem dobrze włada,

Kulą po łbie dmucha[1]!

W Śpiewniczku młodzieży polskiej zamiszczono informację, iż pieśń była wykonywana w 13 pułku krakowskim[7].

por.: Wacław Biernacki-„Kostek”, Marsze i piosenki Brygady Piłsudskiego, Kraków 1915, s. 16; Jan Migo, Śpiewnik wojenny... zebrał... Kraków 1916, s. 15–17; Władysław Jeziorski, Nowy śpiewnik polski 1914–1917. Zebrał… Kraków 1917, s. 33 (pt. Hej, chłopcy Krakusy)[1].

Bibliografia
Finansowanie

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007–2013.