Nazwisko: |
Kilar, Wojciech |
Data urodzenia: |
17 lipca 1932 |
Miejsce urodzenia: |
Lwów |
Data śmierci: |
29 grudnia 2013 |
Miejsce śmierci: |
Katowice |
Pianista, kompozytor muzyki filmowej i poważnej. Urodził się we Lwowie, gdzie mieszkał do roku 1944, kiedy to nastąpiło przymusowe wysiedlenie Polaków. Krótki czas spędził w Rzeszowie, gdzie nawiązał kontakt z pianistą Kazimierzem Mirskim, który zachęcił go do tworzenia własnych kompozycji i zainteresował muzyką Ravela, Debussy’ego i Szymanowskiego. Przebywając w tym mieście zdobył drugą nagrodę na Konkursie Młodych Talentów za własne wykonanie „Dwóch miniatur dziecięcych”. Miał wtedy 15 lat. Następnie przeniósł się do Krakowa, gdzie był bardziej zainteresowany miastem, teatrami, muzeami i kawiarniami niż nauką. Uczniem był bardzo miernym, ledwo przechodził z klasy do klasy.
W 1948 r. wyjechał do Katowic, z którym to miastem związał resztę swojego życia. Ukończył tam średnią szkołę muzyczną w klasie Władysławy Markiewiczówny oraz Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną Bolesława Woytowicza na kierunku fortepian i kompozycja. W czasie studiów poznał swoją przyszłą żonę Barbarę Pomianowską, młodszą o cztery lata, z którą bardzo długo pozostał w narzeczeństwie. Ślub nastąpił dopiero 1966 r. Studia ukończył z wyróżnieniem, po czym został asystentem Woytowicza w krakowskim oddziale PWSM.
W 1955 r. zdobył drugą nagrodę za „Małą uwerturę” na orkiestrę symfoniczną na Konkursie Utworów Symfonicznych w ramach V Festiwalu Młodzieży w Warszawie. Kompozycja ta była pierwszym utworem Wojciecha Kilara wydanym przez Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
W latach 1959–60 kształcił się w Paryżu u Nadii Boulanger jako stypendysta rządu francuskiego i skomponował utwór „Oda Bela Bartók in memoriam”, za który otrzymał nagrodę im. Lili Boulanger. Kompozycja ta kończy okres neoklasyczny w twórczości Wojciecha Kilara.
Następnie artysta zaczął tworzyć w nowym nurcie awangardowym określanym jako konstruktywizm sonorystyczny, do którego zalicza się takie dzieła jak „Riff 62”, „Générique”, „Springfield Sonet” czy „Upstairs-Downstairs”. Tę fazę zamyka „Przygrywka i kolęda” na 4 oboje i orkiestrę smyczkową z 1972 r.
Kolejne powstałe utwory zostały poddane znacznemu uproszczeniu języka muzycznego i były efektem inspiracji folklorem podhalańskim, np. „Krzesany”, „Kościelec”, „Orawa”. Zaczął komponować także dzieła sakralne, będące wyrazem jego głębokiej religijności, m.in. „Bogurodzicę”, „Angelus” czy „Victorię”[2]. Przez wiele lat czuł się szczególnie związany z sanktuarium na Jasnej Górze, gdzie co roku świętował swoje urodziny. Obchodzono tam także tzw. Dzień Kilara[3], a sam kompozytor należał do konfraterni zakonu paulinów[4].
Wojciech Kilar napisał także muzykę do ponad 160 filmów, współpracując z wieloma reżyserami, m.in. z Andrzejem Wajdą, Kazimierzem Kutzem, Krzysztofem Zanussim, Krzysztofem Kieślowskim i Romanem Polańskim. Światową sławę przyniosło mu skomponowanie oprawy muzycznej do filmu „Dracula” z 1992 r. w reżyserii Francisa Forda Coppoli[2], za którą otrzymał nagrodę Stowarzyszenia Kompozytorów Amerykańskich.
3 maja 2012 otrzymał najwyższe polskie odznaczenie – Order Orła Białego[5], nadane mu przez Prezydenta RP Bronisława Komorowskiego „w uznaniu znamienitych zasług dla kultury polskiej i za wybitne osiągnięcia w pracy twórczej”. Jest także laureatem prawie 80 innych nagród i odznaczeń[2].
Zmarł 29 grudnia 2013 r. Przyczyną śmierci był nowotwór. Pogrzeb odbył się 4 stycznia 2014 r. w katedrze pw. Chrystusa Króla w Katowicach pod przewodnictwem abp Wiktora Skworca, metropolity katowickiego. Oprawę muzyczną zapewniła Narodowa Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia, Orkiestra Filharmonii Śląskiej, Orkiestra Kameralna Miasta Tychy „Aukso” oraz Zespół Śpiewaków Miasta Katowice Camerata Silesia. Został pochowany obok zmarłej w 2007 r. żony na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza[6].
1. |
|
2. |
http://www.wojciechkilar.pl |
3. |
http://www.niedziela.pl |
4. |
http://www.czestochowa.naszemiasto.pl |
5. |
http://www.tvn24.pl |
6. |
http://www.tvp.info |