Tytuł: |
W pantyrskiej przełęczy na |
Klasyfikacja: |
pieśń legionowa |
Autor słów: |
Czterowiersz ułożony przez legionistę Adama Szanię i wyryty przez niego bagnetem na siedmiometrowym krzyżu wzniesionym na przełęczy Rogodzy (Pantyr-pass), nazwanej później „Przełęczą Legionów”. Przełęcz pantyrska była najwyższym punktem tzw. „Drogi Legionów”, która wiodła z Węgier do Galicji. Zgodnie z rozkazem komendanta armii karpackiej gen. Pflanzer-Baltina legioniści w ciągu pięciu dni (16–22 X 1914) zbudowali w niedostępnym górskim terenie przejezdną drogę długości ok. 7km. 28 X „Przełęcz Legionów” przekroczył ostatni oddział II Brygady przeprawiającej się do Rafajłowej, oddział taborów 3 pp pod dowództwem por. Stanisława Starka. Z inspiracji dowódcy legioniści ustawili krzyż, na którym Adam Szania wyrył swój wiersz. Bolesława Roja we wspomnieniach przytoczył fragmenty z niedrukowanego pamiętnika kpr. Henryka Tomzy z 13 kompanii, który zanotował właściwe (pierwotne) brzmienie czterowiersza Szani, ponieważ dwa ostatnie wiersze „sztabowcy przerobili”. („Legioniści w Karpatach 1914–1915 roku”, Warszawa 1933, s. 435):
Młodzieży polska, czy widzisz ten krzyż,
Legiony Polskie dźwignęły go wzwyż,
Na znak potrzeby walki i trudu,
Dla sprawy Polski, dla sprawy ludu[1].
