Tytuł: |
Warszawianka |
|
Warszawianka 1905 r. |
|
Śmiało podnieśmy sztandar nasz w górę |
|
Naprzód, Warszawo! |
|
Warszawianka II |
|
Nowa Warszawianka |
Autor słów: |
|
Autor muzyki: |
Pławiński, Józef[2], [6], [7], [12] |
Melodia: |
utworu Marsz Żuawów[5], [7] |
Data powstania: |
1880 |
Miejsce powstania: |
Warszawa |
Jest to tak zwana Rewolucyjna Warszawianka. Pieśń powstała w 1880 r. w X Pawilonie Cytadeli Warszawskiej. Autorem słów jest Wacław Święcicki (1848–1890)[2]. Pieśń zyskała szczególną popularność nie tylko w kraju, ale i za granicą, zwłaszcza wśród walczącego z caratem proletariatu rosyjskiego[6]. Śpiewana podczas rewolucji w 1905 r(1). dla następnych pokoleń na zawsze stała się Warszawianką 1905 r. Melodię opartą na motywach Marsza Żuawów ułożył i opracował inny więzień, jeden z pierwszych socjalistów polskich – Józef Pławiński[2].
Tekst utworu wydrukowano po raz pierwszy w czasopiśmie Proletariat 15 września 1883 r[5].
(1) Rok 1905 był rokiem walki narodowej i rewolucyjnej z caratem. Walkę prowadziły organizacje niepodległościowe, polityczne i społeczne.
Jednym z najwybitniejszych działaczy niepodległościowych tej doby był Józef Piłsudski. Obok niego pracowali: Bolesław Limanowski, Jan Jur-Gorzechowski (bohater słynnego uwolnienia z więzienia na Pawiaku w Warszawie dziesięciu więźniów, skazanych na katorgę), Stefan Okrzeja, Józef Mirecki, Baruch Szulman i wielu innych. Walka rewolucyjna polegała głównie na demonstracjach i wiecach ulicznych, na zamachach na dygnitarzy i szpiegów carskich, na niszczeniu urzędów i konfiskatach pieniędzy rządowych (zdobyte w ten sposób środki obracano na walkę niepodległościową). Ruch rewolucyjny ogarnął wszystkie najważniejsze ośrodki miejskie Królestwa Polskiego i Litwy, przy czym główną rolę w walce odgrywała Organizacja Bojowa Polskiej Partii Socjalistycznej (OB PPS). Walka prowadzona z niesłychanym poświęceniem, niestety bez udziału i poparcia ze strony społeczeństwa, zakończyła się klęską rewolucjonistów. Wśród całego szeregu wywiezionych na katorgę, zamkniętych w twierdzach, rozstrzelanych i powieszonych uczestników rewolucji, widnieją nazwiska: Mireckiego, Szulmana, Barona i Okrzei. Zginęli oni na szubienicy z okrzykiem na cześć Polski Niepodległej[8].
1. |
|
2. |
|
3. |
|
4. |
|
5. |
Adrjański Zbigniew, Śpiewnik „Iskier”: pieśni i piosenki na różne okazje, wyd. 2, Warszawa, Wydawnictwo „Iskry”, 1976, s. 22, 23, 399. |
6. |
|
7. |
Wójcicki Antoni, Cieślak Antoni, Polskie pieśni i piosenki: śpiewnik polski, Warszawa, Wydawnictwo Polonia, 1989, s. 61, 62, 204. |
8. |
Cepelli Jan, Śpiewnik strzelecki szkoły junaka: dla organizacyj przysposobienia wojskowego, Warszawa, Główna Księgarnia Wojskowa, 1933, s. 163, 164. |
9. |
Bekier Elżbieta, Niech rozbrzmiewa wolny śpiew: śpiewnik, Warszawa, Książka i Wiedza, 1952-07, s. 345, 346. |
10. |
|
11. |
Czerniawski Tadeusz, Polskie pieśni rewolucyjne, Warszawa, Lublin, Księgarnia Robotnicza, 1920, s. 6, 7. |
12. |
Adrjański Zbigniew, Złota księga pieśni polskich: pieśni, gawędy, opowieści, Warszawa, Bellona, 1994, s. 159, 160. |
Zrealizowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.