Pierwsza kadrowa

Zgłoszenie do artykułu: Pierwsza kadrowa

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez Ośrodek Kultury „Biblioteka Polskiej Piosenki” zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE i ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 10 maja 2018 (Dz. U. poz. 1000), w celu wymiany informacji z zakresu polskiej pieśni i piosenki. Wymiana informacji będzie się odbywać zarówno za pośrednictwem niniejszego formularza jak i bezpośrednio, w dalszym toku spraw, redaktora bazy danych, prowadzącego korespondencję z właściwego dla niego adresu mailowego.
Administratorem danych jest Ośrodek Kultury „Biblioteka Polskiej Piosenki” z siedzibą w Krakowie przy ulicy Krakusa 7. Wszelkie dokładne informacje o tym jak zbieramy i chronimy Twoje dane uzyskasz od naszego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (iodo@bibliotekapiosenki.pl).
Wszystkim osobom, których dane są przetwarzane, przysługuje prawo do ochrony danych ich dotyczących, do kontroli przetwarzania tych danych oraz do ich uaktualniania, usunięcia jak również do uzyskiwania wszystkich informacji o przysługujących im prawach.

Tytuł:

Pierwsza kadrowa

Pieśń pierwszej kompanii kadrowej

Kadrówka

Raduje się serce...

Marsz Pierwszej Kompanii Kadrowej

Piosnka kompanii kadrowej

Klasyfikacja:

pieśń legionowa

Autor słów:

Ostrowski, Tadeusz

Łęcki, Wacław Kazimierz[1], [8], [10], [12]
Napisał dwie zwrotki w w pierwszym, drugim i czwartym wariancie tekstu utworu.

Autor muzyki:

nieznany

Melodia:

andrusowskiej piosenki znad Wisły Siwa gąska, siwa, po Dunaju pływa[1]

warszawskiej piosenki brukowej Siwa gąska siwa – po Wisełce pływa...[7]

ludowa Siwa gąska, siwa...[11], [12]

Data powstania:

sierpień 1914

Informacje

Piosenka ta powstała w czasie kilkudniowego marszu I Kompani Kadrowej, w dniach 6–12 sierpnia 1914[9].

W artykule Narodziny Kadrówki zamieszczonym w specjalnym numerze „Muzyki” (1935, nr 5–7) żołnierz Kompanii Kadrowej Wacław Łęcki-„Graba” wspominał okoliczności powstania popularnej piosenki: „Nocą z 5 na 6 sierpnia wyszliśmy, mijając pod parkiem Jordana salutującego w milczeniu Komendanta. Niepewność skończyła się niebawem: u końca parku zamiast pod Kopiec Kościuszki skręciliśmy w prawo – w stronę granicy. Cicho obchodziliśmy Kraków, gdzie mogli nas zatrzymać Austriacy. Gdzieś koło Prądnika zatrzymał nas jadący bryczką nasz ‘intendent’, obecny gen. Litwinowicz i uraczył bułkami i kiełbasą nasze puste od wczoraj żołądki. Nastrój poważny poweselał, rozłożyliśmy się na trawie, a na środek drogi, zagryzając bułkę, wystąpił Oster i z miejsca zaśpiewał nam piosenkę, która tak oddawała nasz nastrój w tej chwili, że raz podchwycona już nie zeszła z ust kompanii naszej i obiegła rychło pułk cały i całe Legiony... A melodia pieśni? Nie nastarcza ona żadnych problemów. Tekst ułożony został do znanej i śpiewanej w Strzelcu melodii andrusowskiej piosenki znad Wisły Siwa gąska, siwa, po Dunaju pływa”.

W tym samym artykule Wacław Łęcki-„Graba” przyznał się do autorstwa dwóch zwrotek: szóstej (A gdy się szczęśliwie zakończy powstanie) oraz ostatniej:

Może by nas wcale nie bolały nogi,

Gdyby komendanci nie skracali drogi[1].

I Kompania Kadrowa złożona z uczniów letnich strzeleckich szkół wojskowych Związków (krakowskiej) i Drużyn (w Nowym Sączu)[7] – pierwszy od czasów Powstania Styczniowego regularny oddział Wojska Polskiego. O świcie 6 sierpnia 1914 r. wyruszył z krakowskich Oleandrów (park, teren wystawy rolniczej, miejsce koncentracji i mobilizacji wojska) do walki z wojskami rosyjskimi. Z tą pieśnią Pierwsza Kadrowa, pod wodzą J. Piłsudskiego, wkroczyła 12 sierpnia 1914 r[12]. o godzinie 1 popołudniu[2].

Pieśń pierwszej kompanii kadrowej, złożonej z uczniów letnich strzeleckich szkół wojskowych Związków (krakowskiej) i Drużyn (w Nowym Sączu)[7].

por.: Polskie pieśni wojenne i piosenki obozowe, Zebrał Ad(am) Z(agórski), Piotrków 1915, s. 55–56 (pt. Pierwsza Kadrowa); Biernacki-„Kostek” Wacław, Marsze i piosenki Brygad Piłsudskiego, Kraków 1915, s. 4–5 (pt. Kadrówka)[1].

Bibliografia

1. 

Roliński Adam, A gdy na wojenkę szli Ojczyźnie służyć...: pieśni i piosenki żołnierskie z lat 1914–1918: antologia, wyd. 2, Kraków, Księgarnia Akademicka, 1996, s. 101, 102, 390, 391.

2. 

Zbyszko W. Mroczek, Muza Legionów Polskich 1914–1915: oryginalne śpiewy i śpiewki wojenne z melodiami. Z. 2, Kraków, Mroczek, Zbyszko Wilhelm, 1916, s. 15–17.

3. 

Kozietulski, Czesław, 10 pieśni legionowych: w łatwym układzie na 3 głosy męskie lub żeńskie, dla użytku chórów szkolnych, ludowych i związków strzeleckich, Lwów, Państwowe Wydawnictwo Książek Szkolnych, 1934, s. 7, 8.

4. 

Biernacki Wacław, Marsze i piosenki Brygady Piłsudskiego, Kraków, Baranowski, Michał, 1915, s. 4, 5.
W siódmej zwrotce jest A więc piersi zamiast A więc naprzód.

5. 

Zagórski Adam, Żołnierskie piosenki obozowe: (50 piosenek – tekst i melodie), Piotrków, Drukarnia Polska, 1916, s. 11, 12.
Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tekstu oraz muzyki utworu.

6. 

Szul Bogusław, Piosenki leguna tułacza, Warszawa, 1919, s. 38, 39.

7. 

Łempicki, Stanisław, Fischer, Adam, Polska pieśń wojenna: antologia poezji polskiej z roku wielkiej wojny, Lwów, Księgarnia Polska, 1916, s. 186, 187.
Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tekstu oraz muzyki utworu.

8. 

Wacholc Maria, Śpiewnik polski, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1991, s. 102, 103.

9. 

Cepelli Jan, Śpiewnik strzelecki szkoły junaka: dla organizacyj przysposobienia wojskowego, Warszawa, Główna Księgarnia Wojskowa, 1933, s. 189, 190.
Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tekstu oraz muzyki utworu.

10. 

Bożyk Jerzy Michał, Boroń Piotr, Śpiewnik pieśni patriotycznej, wyd. 10, Kraków, Ośrodek Edukacji Obywatelskiej, 2007, s. 28.
Publikacja nie zawiera informacji na temat muzyki utworu.

11. 

Świerczek Wendelin, Śpiewniczek młodzieży polskiej: zawierający dawne i nowsze pieśni z muzyką na 1, 2 i 3 głosy. Z. 1–3, Kraków, Księża Misjonarze, 1917, z. I, nr 34, s. 49, 50.
Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tekstu i muzyki utworu. W śpiewniku zamieszczono skrócony tekst.

12. 

Łochowski Leon, Korniewski Wiesław, ...pieśń ujdzie cało...: śpiewnik.. T. 1, Warszawa, Oddział Kultury Departamentu Wychowania Wojska Polskiego, 1992, s. 168, 169.
Publikacja nie zawiera informacji na temat autora muzyki utworu.

13. 

Olszewski Jerzy, Śpiewnik młodej wsi: na 2 głosy, Warszawa, Centralny Związek Młodej Wsi, 1937, s. 69.
Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tekstu i muzyki utworu.

14. 

Adrjański Zbigniew, Złota księga pieśni polskich: pieśni, gawędy, opowieści, Warszawa, Bellona, 1994, s. 231, 232.
Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tekstu oraz muzyki utworu.

Finansowanie

Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007–2013.