Zgłoszenie do artykułu: Piechota

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez Ośrodek Kultury „Biblioteka Polskiej Piosenki” zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE i ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 10 maja 2018 (Dz. U. poz. 1000), w celu wymiany informacji z zakresu polskiej pieśni i piosenki. Wymiana informacji będzie się odbywać zarówno za pośrednictwem niniejszego formularza jak i bezpośrednio, w dalszym toku spraw, redaktora bazy danych, prowadzącego korespondencję z właściwego dla niego adresu mailowego.
Administratorem danych jest Ośrodek Kultury „Biblioteka Polskiej Piosenki” z siedzibą w Krakowie przy ulicy Krakusa 7. Wszelkie dokładne informacje o tym jak zbieramy i chronimy Twoje dane uzyskasz od naszego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (iodo@bibliotekapiosenki.pl).
Wszystkim osobom, których dane są przetwarzane, przysługuje prawo do ochrony danych ich dotyczących, do kontroli przetwarzania tych danych oraz do ich uaktualniania, usunięcia jak również do uzyskiwania wszystkich informacji o przysługujących im prawach.

Tytuł:

Piechota

Ta szara piechota

Maszerują strzelcy, maszerują

Maszerują strzelcy

Autor słów:

Lubicz-Zahorski, Bolesław

Łuskino, Leon

nieznany[8], [12]

Autor muzyki:

Łuskino, Leon

nieznany[8], [12]

Klukowski, Józef Tadeusz[10]
Dokonał opracowania muzycznego na podstawie dwugłosowego układu ze zbiorku Żolnierska rzecz, Warszawa 1965).

Data powstania:

1918

Informacje

Jedna z najbardziej znanych polskich piosenek żołnierskich, pochodząca według Romana Woynicza-Horoszkiewicza z okresu I wojny światowej. Nie została jednak opublikowana w żadnym ze śpiewników wydanych w tym okresie. Roman Wojnicz-Horoszkiewicz w artykule Szablą i piórem („Pion”, 1934, nr 45) przypisał pieśń Bolesławowi Lubiczowi-Zahorskiemu jako autorowi pieśni rozpoczynającej się od słów: Nie nosim rabatów i szary nasz strój (lub: Nie kładziem wyłogów na szary nasz strój; „Pion”, 1935, nr 12). Przyjęto że autorem Piechoty jest Leon Łuskino. Twierdził tak Stanisław Łoza podając, że Leon Łuskino jest autorem pieśni Nie nosim wyłogów i szary nasz strój (Czy wiesz, kto to jest?, Warszawa 1938, s. 448) oraz Piotr Stawecki (biogram Leona Łuskiny w PSB, t. 18, s. 580). Potwierdził to też Tadeusz Szewera w drugim wydaniu antologii Niech wiatr ją poniesie (Łódź 1975, s. 133), dodając przy okazji, że Łuskino jest także autorem melodii popularnej pieśni. Natomiast Zygmunt Godyń sugeruje, iż jest to melodia rosyjska Czornyje oczy da biełaja grudź („Przegląd Zrzeszenia Kół Pułkowych Kawalerii”, 1958, nr 12, s. 177), na którą śpiewany był też utwór Bolesława Lubicza-Zahorskiego Ułani. Być może Roman Woynicz-Horoszkiewicz, podając incipit pieśni, przekręcił początek utworu Lubicza : Nie w strojnych mundurach, bez krzyżów, bez kit (rękopis w Archiwum NKN) lub My w szarych mundurach bez odznak, bez kit („Bieliniak”), co by poddawało w wątpliwość jego udział w autorstwie Piechoty. Pierwszą drukowaną wersją Piechoty (znalezioną do tej pory – co nie oznacza, że jest to pierwodruk) jest utwór zamieszczony w Wojskowym śpiewniku żołnierza polskiego opracowanym przez księdza, kapelana WP, Bronisława Nowyka (Ostrów 1929, s. 35–36) (drugi wariant tekstu).

Jedna z pierwszych wersji, pochodząca z 1927 r., została udostępniona przez mecenasa Romana Medwicza, który otrzymał ja od pchor. Mariana Sokołowskiego (ppor. z 15 VIII 1930)[1] (trzeci wariant tekstu).

Pieśni i piosenki żołnierza polskiego z okresu pierwszej wojny światowej pozostawiły bogate dziedzictwo. W latach okupacji hitlerowskiej piosenki te stanowiły zarówno dla żołnierza polskiego podziemia, jak i dla współdziałającego z nim społeczeństwa cenne źródło pieśniowych inspiracji. Śpiewali więc partyzanci z Armii Krajowej, Armii Ludowej i Batalionów Chłopskich piosenki z własnymi, aktualnymi tekstami tworzonymi do melodii piosenek z lat 1914–1918[10]. W czasie II wojny światowej wykorzystano melodię Piechoty do wielu nowych piosenek partyzanckich, żołnierskich, powstańczych i jenieckich. Tak właśnie powstała piosenka Niesiemy ofiarę śpiewana w oddziale „Jędrusiów”; w Batalionach Chłopskich popularność zdobyły wersje: Maszerują chłopcy, Na niebie wolnościNie nosim mundurów, cywilny nasz strój, ta ostatnia drukowana w zbiorku Pieśni oddziałów partyzanckich Zamojszczyzny; w jednostkach 3 Lubelskiej Dyw. Piech. Armii Krajowej ułożono na tę melodię Marsz Trzeciej Dywizji; w Ludowym Wojsku Polskim śpiewano Gdy na wojnę szedłem; w kraju i na Zachodzie znana była piosenka Żadna siła z ziemi nas nie zetrze, poświęcona Brygadzie Strzelców Karpackich. Powstała w Warszawie. Jej tekst podpisany pseudonimem „Śpiewak” (krył się za nim pisarz Jerzy Zagórski) został opublikowany w 1940/1941 r. w konspiracyjnej Antologii poezji współczesnej opracowanej przez „Narcyza Kwiatka”. W 1942 r. przedrukowano tę Antologię w Glasgow w Wielkiej Brytanii; z powstania warszawskiego znamy Marsz robotników Elektrowni, zaś z obozu jeńców Hej, maszerujemy po obozie[2].

Tekst wariantu piątego został nadesłany przez Jana Daleszczyk w ramach konkursu zorganizowanego staraniem Zarządu Głównego Związku Młodzieży Wiejskiej oraz redakcji tygodnika „Nowa Wieś”. Według informatora, pieśń śpiewano w oddziałach „Burza” I batalionu 25 pułku piechoty Ziemi Piotrkowskiej Armii Krajowej, a także podczas różnych uroczystości. Utwór stanowi adaptację pieśni pt. Piechota z 1918 r. Zwrotka 5 pochodzi z Piosenki Jerzego Zagórskiego (1940 r.), zaczynającej się od słów: „Żadna siła z ziemi nas nie zetrze...”[13].

por.: Hławiczka Karol, 75 polskich pieśni marszowych, wyd. 2, Katowice 1935; Nowyk Bronisław, Wojskowy śpiewnik żołnierza polskiego, Ostrów 1929, s. 35–36[1].

Bibliografia

1. 

Roliński Adam, A gdy na wojenkę szli Ojczyźnie służyć...: pieśni i piosenki żołnierskie z lat 1914–1918: antologia, wyd. 2, Kraków, Księgarnia Akademicka, 1996, s. 292, 293, 450–452.

2. 

Szewera Tadeusz, Straszyński Olgierd, Niech wiatr ją poniesie: antologia pieśni z lat 1939–1945, wyd. 2 poszerzone, Łódź, Wydawnictwo Łódzkie, 1975, s. 64, 65, 133, 134.

3. 

Moniuszko Stanisław, Idzie żołnierz...: Śpiewnik domowy, Warszawa, Wydawnictwo KOPR, 1943

4. 

Bednarowicz Jędrzej, Werner Stanisław, Żołnierska rzecz: zbiór pieśni wojskowych, Warszawa, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1965, s. 63, 64.

5. 

Straszewicz Marzenna, Ojców naszych śpiew: pieśni patriotyczne, Komorów, Prometeusz, 1992, nr 104.

6. 

Waśniewski Zbigniew, Kaszycki Jerzy, To idzie młodość: śpiewnik jednogłosowy, Kraków, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1962, s. 27, 28.

7. 

Woźny Michał, Jeszcze jeden mazur dzisiaj: pieśń w łatwym układzie na fortepian, Kraków, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1987, s. 53.

8. 

Adrjański Zbigniew, Śpiewnik „Iskier”: pieśni i piosenki na różne okazje, wyd. 2, Warszawa, Wydawnictwo „Iskry”, 1976, s. 47.

9. 

Wacholc Maria, Śpiewnik polski, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1991, s. 111, 112.

10. 

Prosnak Jan, Siedem wieków pieśni polskiej: śpiewnik dla młodzieży z komentarzem historycznym, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1979, s. 190–193.
Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tekstu oraz muzyki utworu.

11. 

Wójcicki Antoni, Cieślak Antoni, Polskie pieśni i piosenki: śpiewnik polski, Warszawa, Wydawnictwo Polonia, 1989, s. 78, 79, 207.

12. 

Cepelli Jan, Śpiewnik strzelecki szkoły junaka: dla organizacyj przysposobienia wojskowego, Warszawa, Główna Księgarnia Wojskowa, 1933, s. 223, 224.
Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tekstu oraz muzyki utworu.

13. 

Świrko Stanisław, Z pieśnią i karabinem: pieśni partyzanckie i okupacyjne z lat 1939–1945: wybór materiałów z konkursu ZMW i „Nowej Wsi”, Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1971, s. 161, 162.
Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tekstu i muzyki utworu.

14. 

Pilecka Ligia, Tam na błoniu błyszczy kwiecie: śpiewnik historyczny, wyd. Wyd 1 2 rzut, Kraków, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1985, s. 94, 95.
Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tekstu oraz muzyki utworu.

15. 

Łochowski Leon, Korniewski Wiesław, ...pieśń ujdzie cało...: śpiewnik.. T. 1, Warszawa, Oddział Kultury Departamentu Wychowania Wojska Polskiego, 1992, s. 196, 197.

16. 

Adrjański Zbigniew, Złota księga pieśni polskich: pieśni, gawędy, opowieści, Warszawa, Bellona, 1994, s. 237.
Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tekstu oraz muzyki utworu.