Tytuł: |
Breve regnum |
|
Krótkie królestwo |
Autor słów: |
Schmutzer, P.[1], [2] |
Świrszczyńska, Anna[3] |
Pieśń żaków krakowskich z XV w. na cześć nowoobranego króla na tygodniowy okres juwenaliów (zabaw).
Głos drugi mormorando ad libitum. Pieśń może być również wykonana z towarzyszeniem bębenka. Znany powszechnie zapis autentyku w wiernej transkrypcji mensuralnych znaków (dawnego systemu notacyjnego) na dzisiejszą notację utrzymany jest w tonacji d-moll[1].
Breve regnum – pieśń z połowy XV w. powstała w Krakowie w środowisku studiującej młodzieży, najpewniej w związku obiorem żakowskiego króla na tygodniowy okres studenckich zabaw. Oryginał jej zachowany jest w rękopisie, niesłychanym trafem ocalał z płonącej Warszawy.
W okresie międzywojennym utwór był przedmiotem gorących sporów interpretacyjnych zarówno odnośnie do właściwego pojmowania treści tekstowej, jak i muzycznej. Widziano w nim kontrafakturę pieśni religijnej, stąd interpretowano wykonawczo z umyślną groteskowa powagą, wydobywając efekt komiczny celebrowania żakowskiej uroczystości. Były jednak zdania, że Breve regnum jest z założenia pieśni marszową, zbudowaną dwuczęściowo z następujących po sobie partii instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej. Oczywiście wykonanie w tym przypadku również „marszowe”, nie przynosiło dowcipnego drugiego planu. Hipoteza budowy takiej, dość ryzykowna zresztą, bo nie znajdująca analogii w znanej XV-wiecznej twórczości europejskiej, jest dla współczesnej praktyki o tyle kusząca, że pozwala na ciekawe urozmaicenie wykonawcze.
Pieśń skomponowana jest ogromnie bezpretensjonalnie. Nie stworzył jej żaden warsztat szczególnie uczony. Melodyka utworu jednak, uderzająco śpiewna, zapewniła mu swoistą niezniszczalność. Toteż utwór ożywa na prawach popularnej pieśni w repertuarze II połowy XX w.[3].
1. |
Prosnak Jan, Siedem wieków pieśni polskiej: śpiewnik dla młodzieży z komentarzem historycznym, Warszawa, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, 1979, s. 21, 22. |
2. |
Ganszyniec Ryszard, Echa pieśni goliardowej w Polsce, Lwów, 1930 |
3. |