Nazwisko: |
Kowalski, Leon |
Data urodzenia: |
2 października 1882 |
Miejsce urodzenia: |
Rombark |
Data śmierci: |
6 września 1952 |
Miejsce śmierci: |
Gdynia |
Filomata, działacz społeczny, narodowy, drukarz, bibliotekarz, twórca Kaszubskiego Pułku Strzelców Pomorskich Komendanta Józefa Piłsudskiego, przemianowanego później na 66 Kaszubski Pułk Piechoty im. Marszałka Józefa Piłsudskiego.
Urodził się w bogatej chłopskiej rodzinie Walentego Kowalskiego i Anny z domu Lewicka. Uczęszczając do gimnazjum w Brodnicy należał w latach 1899-1900 do Towarzystwa Filomatów. Maturę zdał w 1905 r. i rozpoczął studia wyższe na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego, których nie ukończył, wybierając ostatecznie karierę dziennikarza. W latach 1910-1914 był właścicielem drukarni w Starogardzie Gdańskim, prowadząc równocześnie szeroką działalność na rzecz podtrzymania polskości w zaborze pruskim. Do wybuchu I wojny światowej wydawał w tym mieście polskie pismo „Nasza Gazeta”, przeciwstawiając się antypolskiej propagandzie pruskiego zaborcy. Był bibliotekarzem Towarzystwa Czytelni Polskich na powiat starogardzki oraz współzałożycielem i prezesem powołanego w 1913 r. w Starogardzie Gdańskim, Towarzystwa Śpiewaczego „Lutnia”. W latach 1912-1914 był prezesem Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” w tym mieście.
Jako poddany cesarza pruskiego, w 1914 r. zostaje powołany do wojska pruskiego i wyrusza na front prusko – rosyjski w stopniu podporucznika. Rok później trafia do trzyletniej niewoli rosyjskiej, którą spędził na Krymie. W 1919 r. wraca Polski. Wstępuje jako ochotnik do Wielkopolskich Wojsk Powstańczych zachowując stopień podporucznika. Jako oficer bierze czynny udział w Powstaniu Wielkopolskim. Rozkazem Dowództwa Wojsk Wielkopolskich otrzymuje polecenie organizacji 1 Batalionu Toruńskiego Pułku Strzelców. Wówczas pisze słowa marszu Toruński hufiec do boju gotowy będącym hymnem 63 Toruńskiego Pułku Piechoty.
Rozkazem dowódcy Dywizji Strzelców Pomorskich płk Stanisława Skrzyńskiego – nr 30 z dnia 8 października 1919 r. otrzymuje rozkaz zorganizowania z kaszubskich ochotników, którzy z Kaszub przedarli się na teren Powstania Wielkopolskiego, Kaszubskiego Pułku Strzelców Pomorskich, który to rozkazem Ministra Spraw Wojskowych nr 1401 z dnia 5 marca 1920 r. zostaje przemianowany na 66 Kaszubski Pułk Piechoty im. Marszałka Józefa Piłsudskiego. Po wkroczeniu swojego pułku do Torunia pisze tekst do Marszu Kaszubskiego Pułku Strzelców Pomorskich. Porucznik Leon Kowalski doskonale przygotował swój pułk do działań bojowych w wojnie polsko – bolszewickiej, o czym świadczą bojowe sukcesy 66 Kaszubskiego Pułku Piechoty.
Dnia 4 maja 1920 r., w randze majora, przechodzi w stan spoczynku. Zostaje skierowany do pracy w Urzędzie Wojewódzkim w Toruniu. Był wyróżniającym i sprawnym urzędnikiem. W dniu 5 styczna 1922 r. wraz z innymi osobami zakłada w Toruniu Oddział PTTK. Zostaje członkiem Zarządu tego Oddziału. Na wniosek Starostwa Powiatowego w Kartuzach zostaje mianowany z dniem 1 lutego 1922 r. Starostą Kartuskim. Dnia 15 czerwca 1923 r. został mianowany starostą kościerskim. Natomiast w latach 1927-1932 pełni funkcję starosty powiatu świeckiego. Pracując w Świeciu wydaje pierwszy tomik swoich wierszy.
W 1932 r. przechodzi na emeryturę. Pomimo to dalej jest aktywny społecznie. Pełni funkcję przewodniczącego Urzędu Rozjemczego dla spraw Finansowo-Rolnych na powiat świecki, powraca do dawnej profesji dziennikarskiej. W 1936 r. przeprowadza się do Gdyni. Do wybuchu II wojny światowej pracuje jako korektor w „Kurierze Bałtyckim” w Gdyni. W wolnych chwilach, oprócz pisania wierszy, zajmuje się malarstwem oraz muzyką. Jego pasją jest malowanie kaszubskich pejzaży. Z jego malarskiego dorobku do dnia dzisiejszego zachowały się pojedyncze egzemplarze.
W 1939 r., wraz z rodziną, zostaje wysiedlony z Gdyni w okolice Radomia, gdzie pomaga okolicznej ludności pisać pisma do różnych instytucji niemieckich. W 1945 r. wraz z rodziną powraca do Gdyni. Zamieszkuje w swoim własnym domu zajmując parter. Pracuje jako korektora, a następnie księgarz[1].
1. |
http://www.rgkosakowo.pl/tworca-66-kaszubskiego-pulku-piechoty-mjr-leon-kowalski-starosta-kartuski-koscierski-i-swiecki/ |