Właściwie: |
Daniłowski, Władysław |
Pseudonim: |
Dan, Władysław |
Dan-Daniłowski, Władysław |
|
Dana, Walter |
|
Data urodzenia: |
26 kwietnia 1902 |
Miejsce urodzenia: |
Warszawa |
Data śmierci: |
4 marca 2000 |
Miejsce śmierci: |
Miami Beach na Florydzie (USA) |
Pianista, śpiewak i kompozytor. Syn poety i powieściopisarza Gustawa Daniłowskiego[1]. Od 1912 r. uczył się w Gimnazjum Realnym przy ul. Krupniczej w Krakowie, jednocześnie kontynuował naukę muzyki. Po wybuchu I wojny światowej przeniósł się do Warszawy. Tu rozpoczął poważne studia u Henryka Melcera (1914 r.). W 1920 r. uzyskał maturę w gimnazjum Mikołaja Reja w Warszawie, następnie zaciągnął się do 7 pułku ułanów. Po skończonej wojnie polsko-sowieckiej zdał egzaminy na wydział prawa Uniwersytetu Warszawskiego oraz do Państwowego Konserwatorium Muzycznego. W Konserwatorium studiował m.in. ponownie u Henryka Melcera (grę fortepianową) oraz u Piotra Rytla (kompozycję i teorię muzyki).
Ochotniczo walczył w III powstaniu śląskim (1921 r.). Po powrocie do Konserwatorium został wybrany prezesem Bratniej Pomocy Studentów; założył w tym czasie swój pierwszy salonowy zespół muzyczny, z którym występował na balach w Resursie Obywatelskiej. Po skończonych studiach prawniczych otrzymał posadę w Ministerstwie Spraw Zagranicznych. Jednocześnie zadebiutował (pod pseudonimem Dan) jako kompozytor – w maju 1926 r. w teatrze „Qui pro Quo” w rewii Rączka w rączkę zostały wykonane trzy jego kompozycje: Gwiazda filmowa i Trzech Muszkieterów interpretowana przez Hankę Ordonównę oraz Latarnik, zaśpiewany przez Mariana Wawrzkowicza.
Od jesieni 1926 r. kompozytor związał się kontraktem z „Qui pro Quo”; dostarczał piosenek i kompozycji ilustracyjnych do kolejnych rewii tego teatru (piosenki z tego pierwszego okresu – Globtrotterka, Córa marnotrawna, awangardowe Serce maszyny – wykonywali m.in. Helena Buczyńska, Kazimierz Krukowski, Mira Zimińska). Władysław Daniłowski został także stałym akompaniatorem Hanki Ordonówny. W 1927 r. przyjęto go w skład członków Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych (w późniejszym czasie zasiadał we władzach tego stowarzyszenia, w latach 1932–1935 był członkiem zarządu i sądu koleżeńskiego; w 1997 r. przyznano mu medal ZAiKS-u).
W 1927 r. uzyskał stypendium Ministerstwa Spraw Zagranicznych i wyjechał na dłuższy czas do Francji. Ukończył tam uzupełniające studia muzyczne, należał do działającego w Paryżu Stowarzyszenia Młodych Polskich Muzyków, zorganizowanego przez Piotra Perkowskiego, Henryka Sztompkę, Wacława Niemczyka i innych[2]. Odbył również praktykę konsularną w polskiej ambasadzie w Paryżu.
W 1928 r. powrócił do kraju[1]. Rozpoczął pracę w Wydziale Prasy i Propagandy Ministerstwa Spraw Zagranicznych (1928 r.). W tym czasie postanowił założyć chór wzorowany na zagranicznych zespołach wokalnych (tzw. „revellersach”), jakie miał okazję słyszeć podczas pobytu za granicą. Na początku 1929 r. skompletował zespół i rozpoczął próby[2] – założył Chór Dana, który prowadził do 1939 r[1]. Chór Dana oficjalnie zadebiutował 18 maja 1929 r. na scenie „Qui pro Quo” i odniósł wielki sukces. W 1930 r. Daniłowski skomponował muzykę do jednego z pierwszych polskich filmów dźwiękowych – Dziesięciu z Pawiaka. Piosenka z tego filmu – Flisacy – stała się jedną z najsłynniejszych polskich kompozycji muzyki lekkiej okresu dwudziestolecia międzywojennego. Innym, równie wielkim przebojem stało się tango Co nam zostało z tych lat, skomponowane jesienią 1930 r. Pierwsza połowa lat trzydziestych była najlepszym okresem w twórczości kompozytorskiej Daniłowskiego przed II wojną światową; napisał wówczas kolejną doskonałą piosenkę – Pokoik na Hożej[2].
Rok 1931 to okres współpracy kompozytora z teatrem „Banda” i kolejny sukces kompozytorski – wysokich lotów piosenka Melodia, napisana do filmu pt. Biała trucizna. W „Bandzie” Władysław Daniłowski był również akompaniatorem artystów na zmianę z Bronisławem Gimplem. W 1932 r. powstała muzyka do kolejnych filmów: Stu metrów miłości i Prokurator Alicji Horn, w 1933 – do 12 krzeseł (z tego filmu pochodzi piosenka Może kiedyś innym razem). Później napisał także muzykę do filmu Ja tu rządzę i przebojowej komedii Wacuś.
W 1933 r. zaczął komponować piosenki dla teatru „Rex”. Nawiązał współpracę z Polskim Radiem jako kompozytor i kierownik Chóru Dana. Ze swym zespołem odbył szereg tornée zagranicznych; podczas jednego z wyjazdów do USA napisał szlagierową piosenkę Kochana, która stała się szybko czołowym utworem w repertuarze Mieczysława Fogga i wielkim przebojem. Podczas objazdu po Rosji powodzeniem cieszyło się sentymentalne tango Myśl o mnie (w języku rosyjskim: Pomni obo mnie). O partyturę innej z piosenek Władysława Daniłowskiego – Idzie od ołtarza, z oryginalnym, własnym motywem góralskim, poprosił Karol Szymanowski. W kwietniu 1939 r. Władysławowi Daniłowskiemu powierzono stanowisko szefa Działu Muzyki Lekkiej Polskiego Radia, tuż przed wybuchem wojny objął także dyrekcję teatru „Tip – top” (sierpień 1939 r.).
7 września 1939 r. opuścił Warszawę, przedostał się do Rumunii a potem do Włoch. Podpisał kontrakt z rzymską wytwórnią filmową „Cine Cita” i skomponował muzykę oraz piosenki do filmu Tutto per la donna, został również członkiem włoskiego związku kompozytorów. 4 marca 1940 r. dotarł do USA. Rozpoczął pracę w rozgłośni radiowej[2], gdzie reaktywował Chór Dana jako Dana Ensemble w polsko-amerykańskim składzie: Władysław Dan, Stanisław Jaworski, Allen Miller, Allan Werner[1]. Został również kierownikiem artystycznym wytwórni płyt, której celem miało być rozbudzanie patriotyzmu wśród Polonii amerykańskiej – „Harmonia Records”. Opracował album muzyki polskiej, do którego utwory nagrał brat Jana Kiepury – Władysław (Ladis). Wkrótce także nowy Chór Dana zaczął realizować nagrania płytowe dla „Harmonii Records”, jak również dla RCA Victor.
Daniłowski związał się następnie z rozgłośnią WHOM, gdzie brał udział w polskich audycjach. Po wybuchu wojny japońsko-amerykańskiej w grudniu 1941 r., Chór Dana uległ rozwiązaniu. Na początku 1942 r. Władysław Daniłowski przeniósł się do Detroit, gdzie został kierownikiem polskojęzycznych audycji radiowych „Echa Warszawy”[2]. Od 1946 r. do 1958 r. zarządzał własną wytwórnią płytową Dana Record, które wydało płyty z jego nagraniami (CD Dana Daniłowski: Music of the Heart 1992 r., CD The Best of the Best: Chór Dana 1993 r., CD Golden Melodies by Władysław Daniłowski 1993 r.)[1]. Angażował do nagrań najlepszych artystów i orkiestry działające wśród Polonii, jak również popularnych wykonawców amerykańskich.
W 1966 r. przeniósł się na stałe do Miami Beach na Florydzie. Założył tam nowe wydawnictwo – Dana Publishing Company[2], nakładem którego ukazały się drukiem jego wspomnienia pt. Oj, dana, dana!... : cztery pokolenia[1]. W późniejszym okresie zajął się wyłącznie komponowaniem[2].
W jego dorobku znajdują się piosenki m.in. dla Adama Astona, Chóru Dana, Mieczysława Fogga, Zofii Terné, Miry Zimińskiej. Skomponował również muzykę do kilkunastu filmów fabularnych[1]. 6 czerwca 1997 r. odbył się uroczysty jubileusz 95-lecia jego urodzin, zorganizowany przez Kongres Polonii Amerykańskiej[3].