Nazwisko: |
Dziedzic, Emil |
Pseudonim: |
Emil |
Data urodzenia: |
1914 |
Miejsce urodzenia: |
Ochmanów – pogranicze powiatów bocheńskiego i krakowskiego |
Data śmierci: |
15 października 1943 |
Miejsce śmierci: |
Kraków |
Wychowywała go babka, kobieta, która nie umiała czytać, ani pisać. Po skończeniu szkoły ludowej musiał pracować na swoje utrzymanie jako robotnik dworski. Wiedzę zdobywał jako samouk. Działalność polityczną rozpoczął bardzo wcześnie, jeszcze w rodzinnej wsi, wstępując w szeregi Związku Młodzieży Wiejskiej „Znicz”. W tym czasie zaczął pisać wiersze. Drukował je w dwutygodniku społeczno-literackim „Nowa Wieś” oraz w czasopiśmie „Wieś – Jej Pieśń”, którego redakcja mieściła się w znanej podkarpackiej wsi Naprawa. Publikował również reportaże z życia wsi współczesnej. Poznawał je dokładnie w toku licznych wędrówek po powiatach myślenickim, gorlickim, nowosądeckim i jasielskim „za chlebem”. Jednocześnie prowadził działalność polityczną wśród radykalnego chłopstwa i młodzieży zrzeszonej w „Wiciach”. Przez jakiś czas pracował w Sanoku, gdzie za próbę zorganizowania strajku został skazany na więzienie. W 1938 r. w książce wydanej przez Zygmunta Mysłakowskiego i Feliksa Grossa pt. Robotnicy piszą wydrukowano, obok wielu innych, także jego pamiętnik, który zwrócił uwagę krytyki oraz postępowych kół literackich. Pierwsze lata wojny spędził we Lwowie. Poezje zamieszczał na łamach „Czerwonego Sztandaru” i „Nowych Widnokręgów”. Tam też ukazały się trzy rozdziały jego powieści Droga, których publikacja stała się wydarzeniem literackim, a pisarz i krytyk Tadeusz Boy-Żeleński stwierdził, że „w Polsce rośnie talent na miarę Reymonta”. Emil Dziedzic powrócił w strony rodzinne jesienią 1941 r. W Krakowie nawiązał kontakty z lewicowym ruchem oporu. W 1942 r., już jako członek PPR i Gwardii Ludowej, tworzył grupę specjalną do walki z transportem wroga, organizował siatkę kolportażową „Trybuny Ludu” oraz prowadził działalność propagandową w rozsianych po terenie komórkach PPR-u. Według relacji jego towarzyszy walki, „Emil” został ranny w potyczce z żandarmerią, a następnie rozstrzelany w Krakowie wraz z 29 innymi działaczami polskiego podziemia[1].