Tytuł: |
Z Bożego narodzenia |
Tytuł (łaciński): |
In natali Domini |
Klasyfikacja: |
kolęda |
Autor słów: |
Opeć, Baltazar[1] |
Najstarszy znany nam zapis melodii pochodzi z kancjonału benedyktynek staniąteckich z 1586 r., występuje tu z tekstem łacińskim i polskim, którego incipit brzmi: Bożego narodzenia wielkie są ucieszenia. Melodię tę podajemy. Protestanckie kancjonały Artomiusza, od 1596 r. począwszy, podają melodię w opracowaniu 5-głosowym. W XVIII w. kolęda była w Staniątkach opracowana 2-głosowo, melodia jej została jednak w stosunku do pierwotnej znacznie zniekształcona.
Tekst zamieszczony jest w Żywocie Pana Jezu Krysta Baltazara Opecia, 1522; tę samą wersję przekładu powtarzają rękopisy puławski i kórnicki z ok. 1550. Pieśń ma tam zwrotek 18. Od XVII w. przekład Opecia zastąpiono innym, incipit jego brzmi: Na Boże narodzenie weselą się anieli. W tej wersji podają go zbiory drukowane: Pieśni zwyczajne z 1626, Pieśni katolickie Jagodyńskiego z ok. 1640, Pieśni nabożne z 1643, publikacje XVIII-wieczne z 1734 (i 1769), 1745, 1754, 1767 (i 1785), 1796, 1799. Kancjonały karmelitanek podają pieśń tę bez melodii (rękopis BJ 3640, 3642, 3647 i kantyczka Chybińskiego podają tekst w wersji polskiej, rękopis BJ 3646 w wersji polskiej i łacińskiej, BJ 3638 tylko w wersji łacińskiej). Zarówno w przekazach benedyktyńskich, jak i karmelitańskich pieśń ma około 4 zwrotek. Rękopisy franciszkanek podają pieśń w wersji łacińskiej (bez melodii), rękopis BJ 3639 w wersji łacińskiej i w wersji polskiej. Podajemy zwrotki 1 i 2, w ich XVI-wiecznym brzmieniu[1].