Nazwisko: |
Dobrzyński, Ignacy Feliks |
Data urodzenia: |
25 lutego 1807 |
Miejsce urodzenia: |
Romanów |
Data śmierci: |
9 października 1867 |
Miejsce śmierci: |
Warszawa |
Pianista, pedagog, dyrygent, animator życia kulturalnego Warszawy, jeden z największych polskich symfoników I połowy XIX wieku.
Wzrastał w atmosferze muzycznej. Ojciec, prowadzący orkiestrę w majątku hrabiego Ilińskiego, szybko odkrył u syna zdolności i zaczął uczyć go muzyki. Naukę ogólną rozpoczął w szkole jezuickiej w Romanowie. Gdy w 1817 r. rodzina przeprowadziła się do Winnicy, gdzie Dobrzyński senior został profesorem muzyki miejscowego liceum, jego syn trzy lata później tę szkołę ukończył. W tym czasie znał już zasady harmonii, opanował grę na skrzypcach i fortepianie, podjął także próby kompozytorskie. Pierwszym znanym utworem jest Polonez A-dur na fortepian, wydany w 1823 r. z dedykacją dla Marii Szymanowskiej.
W 1825 r. wyruszył do Warszawy, by kontynuować naukę muzyki. Nawiązał kontakt z Józefem Elsnerem, u którego przez rok pobierał lekcje prywatne. Realizował na nich ćwiczenia kompozytorskie, analizował dzieła sławnych twórców i poznawał historię muzyki. W 1826 r. został studentem Szkoły Głównej Muzyki w Warszawie. Lata 1828 i 1829 to okres intensywnej nauki pod kierunkiem Elsnera. W tym czasie powiększył się dorobek twórczy Dobrzyńskiego, liczący ok. 25 pozycji, wśród nich m.in. Uwertura koncertowa D-dur i Koncert fortepianowy As-dur, napisane przed studiami, dwa kwartety smyczkowe (e-moll i d-moll), Wariacje D-dur na skrzypce z fortepianem, fortepianowe miniatury i Fantaisie quasi Fugue sur un Mazurek favori D-dur oraz pierwsze rozbudowane cykliczne dzieło symfoniczne Grande Symphonie B-dur.
W nocy 29 na 30 listopada 1830 r. wybuchło w Warszawie Powstanie Listopadowe. Niestety wcześniejsze starania Dobrzyńskiego o uzyskanie stypendium na naukę w Niemczech nie powiodły się. Koncerty publiczne zawieszono, a życie muzyczne przeniosło się do domów bogatych mieszczan. Wzmógł się więc popyt na muzykę kameralną. Dobrzyński dobrze diagnozując sytuację napisał serię świetnych dzieł, w tym Grand trio a-moll op. 17 na skrzypce, wiolonczelę i fortepian, Introdukcję i wariacje na temat mazurka „Trzeci Maj” op. 18 na flet i fortepian, III Kwartet smyczkowy E-dur op. 13 (zaginiony po 1939 r.), I Kwintet smyczkowy F-dur op. 20, w którym użył melodii Mazurka Dąbrowskiego oraz kilka wokalnych i fortepianowych.
W 1834 r. trafił do Resursy Kupieckiej działającej przy ul. Miodowej, gdzie przyjął propozycję współpracy na stanowisku quasi-kierownika artystycznego, dyrygenta chóru i orkiestry oraz organizatora koncertów. Resursa była rodzajem klubu towarzyskiego, w którym spotykali się kupcy i właściciele ziemscy na zebraniach, koncertach muzyki poważnej i imprezach kulturalnych. Gdy powołano Resursę Obywatelską przy ul. Długiej, wkrótce i tam Dobrzyński znalazł dla siebie miejsce.
Dzieło Dobrzyńskiego II Symfonia c-moll op. 15 odniosło wielki sukces. Nowa symfonia została publicznie wykonana przez w Wiedniu 17 marca 1836 r. na piątym koncercie cyklu Concerts spirituels, a trzy lata później poprowadził ją w lipskim Gewandhausie Feliks Mendelssohn.
W poszukiwaniu pracy, w 1841 r. trafił do Instytutu Aleksandryjskiego Wychowania Panien, obejmując posadę nauczyciela muzyki. Pracował tam do momentu przeniesienia szkoły do Nowoaleksandrii, czyli dzisiejszych Puław (1843). Rok 1843 był dla kompozytora znamienny, bowiem stołeczne środowisko muzyczne zelektryzował bawiący w mieście Franciszek Liszt, który przyjechał tu po koncertach w Krakowie. 7 kwietnia 1843 r. wizytował Instytut Aleksandryjski, dając recital i spotykając się z gronem pedagogicznym. Tam najprawdopodobniej poznał Dobrzyńskiego. Obaj artyści 11 kwietnia wystąpili na wspólnym koncercie w Resursie Kupieckiej.
W marcu 1845 r. wyjechał na Zachód. Trasa wiodła przez Poznań do Berlina, Lipska, Drezna, a miała zakończyć się we Francji, do czego jednak nie doszło, bowiem nie otrzymał wizy wjazdowej do tego kraju. Prawie trzyletnia eskapada po Niemczech nie doprowadziła do realizacji najważniejszego marzenia kompozytora: wystawienia opery Monbar, czyli Flibustierowie.
Od roku 1852 r. Dobrzyński sprawował funkcję dyrektora Teatru Wielkiego w Warszawie, z której nagle został zwolniony po konflikcie z prezesem teatrów warszawskich, rosyjskim generałem Abramowiczem w 1855 r.
W okresie dekady po powrocie z Niemiec, powstało kilka znaczących utworów, jak: Święty Boże, suplikacje op. 61 na solistów, chór i orkiestrę, Pieśń do Najświętszej Marii Panny op. 58 na sopran, chór mieszany i organy, Sen chrześcijanina. Lamentacja op. 57 na smyczki i instrumenty dęte, Marsz żałobny na śmierć J. Elsnera na instrumenty dęte i in.
Po 25-latach, 10 stycznia 1863 r. w warszawskim Teatrze Wielkim doszło do prapremiery jego opery Monbar czyli Flibustierowie. Po doraźnym sukcesie również i tym razem kompozytor nie miał szczęścia. Wybuchło bowiem Powstanie Styczniowe. Ze względu na działania wojenne teatr zamknięto. Monbar już nigdy nie wrócił na scenę operową.
Podupadający na zdrowiu Dobrzyński zmarł 9 października 1867 r. w Warszawie. 12 października w kościele Św. Krzyża odbyły się uroczystości pogrzebowe[1].
1. |
https://portalmuzykipolskiej.pl/pl/osoba/7452-Ignacy%20Feliks-Dobrzynski |