Nazwisko: |
Włast, Andrzej |
Właściwie: |
Baumritter, Gustaw |
Pseudonim: |
Willy |
Data urodzenia: |
17 marca 1895 |
Miejsce urodzenia: |
Łódź |
Data śmierci: |
Dokładna data i okoliczności śmierci nie są znane – wg Ryszarda Wolańskiego to między 1 czerwca 1943 a 9 maja 1946 r.; wg Tomasza Lerskiego między 1941 a 1942 r. |
Miejsce śmierci: |
getto warszawskie |
Poeta, autor tekstów, recenzent, także reżyser. Urodzony jako syn Szymona i Salomei z Eisenmanów. Gimnazjum ukończył w Łodzi. Studiował prawo na Uniwersytecie Warszawskim[3] oraz medycynę w latach 1913–1915[2]. Od 1914 r. działał jako autor tekstów dla warszawskich kabaretów i teatrzyków, takich, jak: „Udziałowy”, „Miraż”, „Czarny kot”, „Sfinks”. Swe wczesne utwory podpisywał pseudonimem Willy[3].
Walczył jako legionista 5 pp I Brygady Legionów Polskich podczas I wojny światowej. Był pracownikiem wydziału propagandy Oddziału II Sztabu Generalnego[1]. Zadebiutował wówczas jako poeta – jego wiersze z tego okresu zostały wydane w 1921 r. w tomie pt. Serce tatuowane. Od sezonu 1918/1919 był współkierownikiem teatru „Miraż”. Po roku 1921 współpracował z kabaretem „Stańczyk” i „Qui pro Quo”, zaś od 1925 r. z „Perskim Okiem”, w którym w 1927 r. został kierownikiem literackim.
Otworzył następnie własny teatr pod nazwą „Nowe Perskie Oko”, który zorganizował jako pierwszy w Warszawie na wzór teatrów paryskich w rodzaju „Folies Bergere”. Teatr ten, prowadzony z rozmachem, przyjął nazwę „Morskie Oko”; Andrzej Włast pozostawał jego dyrektorem do sierpnia 1931 r. Od października 1931 r. do lutego 1933 r. kierował ponownie „Morskim Okiem”, następnie prowadził teatr rewiowy „Rex”.
W latach 1933–1935 był dyrektorem „Wielkiej Operetki” (czyli późniejszej „Wielkiej Rewii”) – olbrzymiego teatru (music-hallu) przy ul. Karowej. We wrześniu 1935 r. objął stanowisko kierownika kinorewii „Hollywood” i piastował je do 1937 r., kiedy to powrócił jako dyrektor do „Wielkiej Rewii”. Teatrem tym kierował do końca stycznia 1939 r. W tym samym roku założył z Kazimierzem Krukowskim[3] oraz Kazimierzem Łaszewskim[2] teatr „Ali Baba” (istniał do wybuchu II wojny światowej). W okresie międzywojennym napisał setki tekstów piosenek (na nierównym poziomie; szczególnie dużo do programów „Morskiego Oka”), kilkanaście librett operetkowych, dziesiątki pełnospektaklowych programów rewiowych, które wystawiał we własnej reżyserii[3]. Sprawował funkcje wiceprezesa Związku Autorów i Kompozytorów Scen Polskich[1].
Od 1926 r. często przebywał za granicą, starając się poznać najnowsze tendencje panujące w przemyśle rozrywkowym[3]. W czasie okupacji współpracował jako autor i wykonawca z kawiarniami artystycznymi warszawskiego getta. Jest autorem:
– sztuki Plaga Warszawy;
– wierszy wydanych w zbiorku Serce tatuowane (Warszawa 1923 r.);
– autorem serii zeszytowej Pipman i Kugelman z adaptacjami skeczy granych w kabaretach (Warszawa 1925 r.);
– autorem i tłumaczem librett operetkowych Co może morze, Szalona noc, Hrabina Marica, Ira, Cyrkówka, Książę z mansardy;
– scenariuszy rewiowych i kabaretowych;
– recenzji i felietonów na temat filmu, drukowanych w prasie codziennej i w pismach „Przegląd Teatralny i Kinematograficzny” oraz „Ekran i Scena”;
– ponad dwóch tysięcy tekstów piosenek do muzyki kompozytorów polskich i zagranicznych, m.in. dla Adama Astona, Very Bobrowskiej, Eugeniusza Bodo, Chóru Dana, Mieczysława Fogga, Karola Hanusza, Toli Mankiewiczówny, Lucyny Messal, Stanisławy Nowickiej, Tadeusza Olszy, Hanki Ordonówny, Zuli Pogorzelskiej, Ludwika Sempolińskiego, Janiny Sokołowskiej i Aleksandra Żabczyńskiego. Został zamordowany w bliżej niewyjaśnionych okolicznościach w getcie warszawskim[2].