Tytuł: |
Podolanka |
Klasyfikacja: |
pieśń ludowa |
Pieśń można spotkać także w sąsiednich krajach słowiańskich i litewskich. Nie ma jednak pewnych danych, co do jej pochodzenia. Być może utwór wiąże się z longobardzką pieśnią o Donnie Lombardzie, która otruła własnego męża, aby związać się z kochankiem. Historia opiera się na faktach autentycznych – morderstwie Rozamunda w 573 r. w Rawennie.
Przytoczona wersja wykorzystuje motyw wędrownych krawców, śpiewających pieśń o konkretnych wydarzeniach – w ten sposób demaskowano winnych zbrodniom i oddawano w ręce sprawiedliwości. Pierwotnie pieśń kończy się jedynie odrzuceniem trucicielki przez kochanka.
Poniższe przykłady wykazują zmienność pieśni, która ewoluuje wraz z kształtującym się społeczeństwem. Istnieje kilka wersji samego początku np.:
Na Podolu biały kamień –
Na Podolu modry kamień –
Czarna rola – biały kamień –
Pod Krakowem czarna rola –
Pod Malborskiem czarna rola –
lub:
Pod kamieniem róża rośnie, –
Tam dziewczęta po nią poszły. –
bądź:
Za stodołą zimna rosa,
Chodziła tam Kasia bosa
Rano, rano, z rana,
Poszła panna do gaja Ud...
Tylko wers 12 ma kilka różnych wariantów:
Szukaj węża zielonego –
Zabij węża zielonego –
Złapaj węża zielonego –
Nakop węża zielonego –
Urwij węża zielonego, –
Urwij węża czerwonego –
Weźże węża zielonego –
Znajdzij węża największego –
Znajdziesz gada zjadliwego –
Uchyć gada jadliwego –
Urwij ziółka czerwonego –
Urwij kwiatu zielonego –
Szersze domówienie tej linijki utworu np.:
A złap węża prędziusieńko, –
Ugotuj go mięciusieńko –
Każdy wiersz ma cały szereg podobnych wersji. Można stwierdzić, że brak w tym tekście słowa, które by pozostało nietknięte i niezmienione[1].