Ortym, Tymoteusz

Zgłoszenie do artykułu: Ortym, Tymoteusz

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez Ośrodek Kultury „Biblioteka Polskiej Piosenki” zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE i ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 10 maja 2018 (Dz. U. poz. 1000), w celu wymiany informacji z zakresu polskiej pieśni i piosenki. Wymiana informacji będzie się odbywać zarówno za pośrednictwem niniejszego formularza jak i bezpośrednio, w dalszym toku spraw, redaktora bazy danych, prowadzącego korespondencję z właściwego dla niego adresu mailowego.
Administratorem danych jest Ośrodek Kultury „Biblioteka Polskiej Piosenki” z siedzibą w Krakowie przy ulicy Krakusa 7. Wszelkie dokładne informacje o tym jak zbieramy i chronimy Twoje dane uzyskasz od naszego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (iodo@bibliotekapiosenki.pl).
Wszystkim osobom, których dane są przetwarzane, przysługuje prawo do ochrony danych ich dotyczących, do kontroli przetwarzania tych danych oraz do ich uaktualniania, usunięcia jak również do uzyskiwania wszystkich informacji o przysługujących im prawach.

Pseudonim:

Ortym, Tymoteusz

Makors

Meteor

Tym-Ortym

Nazwisko:

Prokulski, Tymoteusz

Data urodzenia:

29 września 1898

Miejsce urodzenia:

Skierniewice

Data śmierci:

15 maja 1963

Miejsce śmierci:

USA

Informacje

Autor tekstów, monologista, aktor, recytator. Naukę rozpoczął w gimnazjum we Lwowie, kontynuował ją w Petersburgu. W późniejszym czasie odbył studia dramatyczne z zakresu aktorstwa i reżyserii w Kijowie.

Debiutował w 1916 r. w zespole operetki i farsy w polskim „Ogniwie” w Kijowie. W sezonie 1917/1918 występował tamże w Teatrze Polskim, biorąc udział w sztuce Zaczarowane koło Lucjana Rydla. Do Polski powrócił w 1921 r. i przez kilka lat grał w teatrach objazdowych. Pierwszą poważną posadą było objęcie dyrekcji kinoteatru „Hollywood”, jednego z największych w Warszawie, co nastąpiło w 1929 r. Organizował później programy artystyczne w kinie „Splendid” oraz kierował teatrem „Rakieta”. W 1933 r. występował w kabarecie „Casanova” i teatrzyku „Mucha”, pełnił też funkcję dyrektora „Teatru Premier”.

Pisał książki dla dzieci (np. Rycerz bez skazy i inne), spod jego pióra wyszły 34 baśnie sceniczne. Był również twórcą i dyrektorem placówek teatralnych dla dzieci; o jego teatrze dziecięcym napisał Edward Krasiński w Warszawskich Scenach 1918–1939:

Teatr dla dzieci Tymoteusza Ortyma [...] istniał [...] łącznie około piętnastu lat, najpierw sporadyczny i wędrowny, od maja 1928 r. z siedzibą w stolicy i letnimi wypadami na prowincję. W ciągu ośmiu lat ten zręczny i pomysłowy teatrzyk dał ponad 43 premiery baśni i legend dla blisko miliona widzów. Ortym, inscenizator, reżyser i główny aktor, umiał nawiązać kontakt z młodą widownią, spośród dzieci rekrutował małych aktorów, dramatyzował tematy historyczne, ulubione bajki, a ciesząc się sympatią „pociech” oparł się wszystkim przesileniom i przetrwał wiele innych imprez dla dzieci. Wynajmował sale „Nowości”, „Capitolu”, „Znicza”, a nawet „Cyrulika Warszawskiego”, angażując również aktorów zawodowych.

W okresie szczególnej popularności imprez dla dzieci organizowanych przez Ortyma, ukazała się na płytach „Syreny Record” seria utworów z repertuaru jego teatru, w wykonaniu dzieci-aktorów (kwiecień 1933 r.).

Był bardzo aktywnym autorem tekstów piosenkarskich, licznych monologów, dialogów, szmoncesów, scen komicznych itp. Wiele z nich samemu nagrywał; ukazywały się najczęściej na płytach „Melodia Electro”; dokonywał także nagrań dla firmy „Lonora”. Brał udział w nagraniach recytacji dzieł literackich, dokonanych przez „Syrenę Record” na zamówienie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (partnerował w nich Stefanowi Jaraczowi). 26 marca 1939 r. obchodził w Teatrze Wielkim jubileusz 25-ciu lat pracy na scenie.

Podczas okupacji hitlerowskiej występował jako konferansjer w rotundzie przy ul. Polnej (kawiarnia Lardellego) – na koncertach, które także sam organizował. Od 1 maja 1940 r. był dyrektorem teatru „Niebieski motyl”, później kierował „Kometą” i „Nowościami”.

W latach powojennych działał najpierw na prowincji (przygotowywał występy teatrów objazdowych, artystów estrady, był konferansjerem itp.). Później z ramienia „Expresu Wieczornego” organizował koncerty w warszawskiej Sali Kongresowej, jak również zajmował się konferansjerką (lata 1956–1957).

Potem wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Organizował tam przedstawienia dla Polonii, pisywał na łamach „Dziennika Chicagowskiego” i w wychodzącym w Milwaukee „Kurierze Polskim”[1].

Bibliografia