Pseudonim: |
Ortym, Tymoteusz |
Makors |
|
Meteor |
|
Tym-Ortym |
|
Nazwisko: |
Prokulski, Tymoteusz |
Data urodzenia: |
29 września 1898 |
Miejsce urodzenia: |
Skierniewice |
Data śmierci: |
15 maja 1963 |
Miejsce śmierci: |
USA |
Autor tekstów, monologista, aktor, recytator. Naukę rozpoczął w gimnazjum we Lwowie, kontynuował ją w Petersburgu. W późniejszym czasie odbył studia dramatyczne z zakresu aktorstwa i reżyserii w Kijowie.
Debiutował w 1916 r. w zespole operetki i farsy w polskim „Ogniwie” w Kijowie. W sezonie 1917/1918 występował tamże w Teatrze Polskim, biorąc udział w sztuce Zaczarowane koło Lucjana Rydla. Do Polski powrócił w 1921 r. i przez kilka lat grał w teatrach objazdowych. Pierwszą poważną posadą było objęcie dyrekcji kinoteatru „Hollywood”, jednego z największych w Warszawie, co nastąpiło w 1929 r. Organizował później programy artystyczne w kinie „Splendid” oraz kierował teatrem „Rakieta”. W 1933 r. występował w kabarecie „Casanova” i teatrzyku „Mucha”, pełnił też funkcję dyrektora „Teatru Premier”.
Pisał książki dla dzieci (np. Rycerz bez skazy i inne), spod jego pióra wyszły 34 baśnie sceniczne. Był również twórcą i dyrektorem placówek teatralnych dla dzieci; o jego teatrze dziecięcym napisał Edward Krasiński w Warszawskich Scenach 1918–1939:
Teatr dla dzieci Tymoteusza Ortyma [...] istniał [...] łącznie około piętnastu lat, najpierw sporadyczny i wędrowny, od maja 1928 r. z siedzibą w stolicy i letnimi wypadami na prowincję. W ciągu ośmiu lat ten zręczny i pomysłowy teatrzyk dał ponad 43 premiery baśni i legend dla blisko miliona widzów. Ortym, inscenizator, reżyser i główny aktor, umiał nawiązać kontakt z młodą widownią, spośród dzieci rekrutował małych aktorów, dramatyzował tematy historyczne, ulubione bajki, a ciesząc się sympatią „pociech” oparł się wszystkim przesileniom i przetrwał wiele innych imprez dla dzieci. Wynajmował sale „Nowości”, „Capitolu”, „Znicza”, a nawet „Cyrulika Warszawskiego”, angażując również aktorów zawodowych.
W okresie szczególnej popularności imprez dla dzieci organizowanych przez Ortyma, ukazała się na płytach „Syreny Record” seria utworów z repertuaru jego teatru, w wykonaniu dzieci-aktorów (kwiecień 1933 r.).
Był bardzo aktywnym autorem tekstów piosenkarskich, licznych monologów, dialogów, szmoncesów, scen komicznych itp. Wiele z nich samemu nagrywał; ukazywały się najczęściej na płytach „Melodia Electro”; dokonywał także nagrań dla firmy „Lonora”. Brał udział w nagraniach recytacji dzieł literackich, dokonanych przez „Syrenę Record” na zamówienie Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (partnerował w nich Stefanowi Jaraczowi). 26 marca 1939 r. obchodził w Teatrze Wielkim jubileusz 25-ciu lat pracy na scenie.
Podczas okupacji hitlerowskiej występował jako konferansjer w rotundzie przy ul. Polnej (kawiarnia Lardellego) – na koncertach, które także sam organizował. Od 1 maja 1940 r. był dyrektorem teatru „Niebieski motyl”, później kierował „Kometą” i „Nowościami”.
W latach powojennych działał najpierw na prowincji (przygotowywał występy teatrów objazdowych, artystów estrady, był konferansjerem itp.). Później z ramienia „Expresu Wieczornego” organizował koncerty w warszawskiej Sali Kongresowej, jak również zajmował się konferansjerką (lata 1956–1957).
Potem wyemigrował do Stanów Zjednoczonych. Organizował tam przedstawienia dla Polonii, pisywał na łamach „Dziennika Chicagowskiego” i w wychodzącym w Milwaukee „Kurierze Polskim”[1].