Nazwisko: |
Witkowski, Franciszek |
Data urodzenia: |
1 września 1907 |
Data śmierci: |
styczeń 1975 |
Miejsce śmierci: |
Nowy Jork |
Kompozytor, dyrygent, klarnecista, członek orkiestr. Ukończył Państwowe Konserwatorium Muzyczne w Poznaniu. Zaczynał karierę w Warszawie jako klarnecista w orkiestrze Golda i Petersburskiego. Około 1932 r. był saksofonistą w orkiestrze Henryka Warsa, następnie przeszedł do orkiestry Freda Melodysty i był w niej solistą oraz drugim dyrygentem; w orkiestrze tej grał do przełomu 1934/1935 r. Na początku 1935 r. usamodzielnił się i stworzył własną orkiestrę jazzową, która zadebiutowała w warszawskim „Café Clubie” i szybko wysunęła się na czoło polskich orkiestr tanecznych. Dziś orkiestra ta osiągnęła poziom najlepszych angielskich zespołów i jako taka stanowi u nas wyjątek – pisał o zespole Franciszka Witkowskiego krytyk muzyczny Jerzy Landau w tygodniku „As” z 23 października 1938 r. W tym samym artykule autor zacytował wypowiedź Ady Rosnera: Ogółem biorąc, mamy dobrych muzyków, hołdują oni jednak jeszcze staremu (...) stylowi gry. Najlepszym jest (...) Witkowski, po którym poznać staranną pracę i wpływ zainteresowania się zagranicznym stylem (...). Poza tym wysuwa się Witkowski na czoło naszych zespołów dzięki nadzwyczajnej precyzji w wykonaniu utworów.
Pierwszy duży sukces odniósł Franciszek Witkowski ze swoją orkiestrą podczas występów na transatlantyku „Piłsudski” w rejsie do USA (jesień 1935 r.). W sezonie zimowym 1936/1937 orkiestra robiła furorę w świeżo otwartej „Patrii” w Krynicy, poza tym brała udział w realizowanym tam wówczas filmie pt. Książątko. W ostatnim okresie przed II wojną światową zespół występował w warszawskim dancingu „Paradis”. Cechą rozpoznawczą zespołu były białe smokingi muzyków.
Orkiestra była znana na południu Polski, m.in. dzięki występom w krakowskim „Fenixie”. Dla „Syreny Record” Franciszek Witkowski nagrał jako solista serię utworów na klarnet w 1932 r. W 1938 r. jego zespół towarzyszył w nagraniach płytowych solistom: Stefanowi Witasowi i Edwardowi Jasińskiemu. Na początku 1939 r. orkiestra została zaangażowana przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej do reprezentowania polskiej muzyki rozrywkowej podczas Wystawy Światowej w Nowym Jorku. Franciszek Witkowski opuścił Polskę wraz z zespołem w kwietniu tegoż roku.
Po wojnie pozostał na stałe w USA. Mimo, że jego nazwisko uległo już dziś zapomnieniu, warto podkreślić, iż był jednym z pierwszych polskich muzyków uprawiających muzykę jazzową – improwizowaną, nie zaś – jak w przypadku innych orkiestr tanecznych w Polsce – naśladującą grę amerykańskich i angielskich zespołów tanecznych, utrzymaną w stylu Paula Whitemana czy Jacka Payney’a[1].