Tytuł: |
Rota |
|
Rota 4 pp WP |
|
Rota peowiacka |
Klasyfikacja: |
pieśń legionowa |
Autor słów: |
|
Autor muzyki: |
|
Data powstania: |
9 lipca 1917 |
Pierwsze cztery zwrotki znanej pieśni powstały 9 VII 1917 r. Przed uwięzieniem Komendanta trzeci wiersz trzeciej zwrotki brzmiał:
„Na czele naszym stanie wódz”. Wersja zamieszczona pochodzi z podziemnego organu POW „Rządu i Wojska”, gdzie po raz pierwszy została wydrukowana. Zgodnie z innymi źródłami („Polska Zbrojna”), hektograficzne odbitki pieśni były wyrzucane z okien wagonów przez legionistów wywożonych do Szczypiorna na dworcu warszawskim. W archiwum niemieckiej policji przy ulicy Wierzbowej w Warszawie zachowały się jeszcze inne odbitki Roty, zbierane przez niemieckich żandarmów. Ta wersja pieśni posiadała jeszcze trzy dalsze zwrotki, powstałe znacznie później, prawdopodobnie w drugiej połowie 1918 r.:
Więc „baczność”, bracia, stawaj w rząd!
Szwab sam się w potrzask złapał;
Proch w magdeburski rzucił kąt,
My przytkniem doń nasz zapał!
Runie Magdeburg nam u nóg!
Tak nam dopomóż Bóg!
Thalassa(5)! Polska! Morze – ląd!
Hej, naprzód legioniści!
Szczypiorno – Kaniów(6) – jeden front!
Dziejowy sen się ziści!
Synowski Matce spłacim dług!
Tak nam dopomóż Bóg!
A kiedy Kraków, Poznań, Lwów,
Gdańsk, Wilno i Warszawa
Obwieszczą światu, wolne znów,
Kres gwałtu – tryumf prawa,
Przekujem oręż – w lemiesz – pług,
My spod Olszynki wzrosły huf,
Tak nam dopomóż Bóg!
(5) – thalassa! (gr. – właściwie thalatta) – morze; okrzyk żołnierzy Ksenofonta na widok morza („Anabaza”).
(6) – Kaniów – miasteczko nad Dnieprem, miejsce bitwy II Korpusu, stoczonej z Niemcami w dniu 11 V 1918 r. Około 250 oficerów i 3 tys. żołnierzy polskich dostało się do niewoli niemieckiej, pozostali zbiegli udając się do ośrodków formowania oddziałów polskich (Murman, Kubań).
por.: Archiwum Naczelnego Komitetu Narodowego, Akta Biura Prasowego Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego, sygn. 403: „Wiersze i pieśni nadsyłane do redakcji Wiadomości Polskich i Dziennika Narodowego”, s. 426 (pt. Rota 4 pp WP); „Polska Zbrojna”, 1924, nr 221 z 13 VIII, s. 3; Alicja Bełcikowska, Polska Organizacja Wojskowa w pieśni i poezji, Warszawa 1939, s. 92–94 (pt. Rota peowiacka)[1].
1. |
Roliński Adam, A gdy na wojenkę szli Ojczyźnie służyć...: pieśni i piosenki żołnierskie z lat 1914–1918: antologia, wyd. 2, Kraków, Księgarnia Akademicka, 1996, s. 176–178, 417, 418. |
2. |
Rzad_i_Wojsko_1917_25, s. 4. |
3. |