Bezimienna piosenka nawiązująca bezpośrednio do wybuchu wojny i do kampanii wrześniowej. Lecz mimo że pojawiła się na ulicach okupowanej Warszawy mniej więcej w listopadzie 1939 r., jej rodowód jest znacznie starszy. Jak podaje Bronisław Wieczorkiewicz w książce pt. Warszawskie ballady podwórzowe, kołysanka ta pt. Aj, lu, lu, lu, lu znana już była bezpośrednio po zakończeniu pierwszej wojny światowej. Po upływie bez mała dwudziestu lat przypomniano ją sobie podczas okupacji hitlerowskiej, minimalnie zaktualizowano tekst i błyskawicznie rozpowszechniono. O jej dosyć znacznej popularności w latach 1939–1945 świadczy fakt, że natrafiamy na nią w wielu miejscowościach tzw. Generalnej Guberni oraz na obszarach włączonych przez hitlerowców do Warthegau i Rzeszy. Pieśń ukazała się m. in. w antologii Grzegorza Załęskiego pt. Satyra w konspiracji[1].
Wariant drugi utworu został nadesłany przez Teresę Siedlicką w ramach konkursu zorganizowanego staraniem Zarządu Głównego Związku Młodzieży Wiejskiej oraz redakcji tygodnika „Nowa Wieś”. Uczestniczka usłyszała pieśń po raz pierwszy w 1944 r. i napisała, iż pochodzi ona z województwa lubelskiego. Niestety, brak jej zapisu nutowego. Podobne teksty zostały przekazane przez Stefanię Balawender oraz Michalinę Czwalik. Trzecia wersja słów ukazała się w śpiewniku dzięki Kazimierze Błaszczak, Teresie Bekus, Annie Strzelczyk, Janinie Szymańskiej i Kazimierzowi Walentek[2].
1. |
Szewera Tadeusz, Straszyński Olgierd, Niech wiatr ją poniesie: antologia pieśni z lat 1939–1945, wyd. 2 poszerzone, Łódź, Wydawnictwo Łódzkie, 1975, s. 184–186, 254. |
2. |
Świrko Stanisław, Z pieśnią i karabinem: pieśni partyzanckie i okupacyjne z lat 1939–1945: wybór materiałów z konkursu ZMW i „Nowej Wsi”, Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1971, s. 100–104. |
3. |
|
4. |
Adrjański Zbigniew, Złota księga pieśni polskich: pieśni, gawędy, opowieści, Warszawa, Bellona, 1994, s. 269, 270. |