Tytuł: |
Gdy w noc wrześniowe |
|
Gdy w noc wrześniową |
Autor słów: |
nieznany |
Melodia: |
utworu Więc pijmy zdrowie[1], [3] |
Data powstania: |
1939 |
1 września 1939 r. Niemcy hitlerowskie napadły na Polskę. 17 września zdradziecko uderzyła Armia Czerwona. Mimo wielkiej przewagi najeźdźców w ludziach i sprzęcie wojennym, Wojsko Polskie biło się bohatersko: od prostego żołnierza do generała. Po wojnie okazało się, że Polacy bronili się dłużej niż którekolwiek z zaatakowanych państw Europy. Straty zadane najeźdźcom równie były olbrzymie. Czyli, na miarę naszych możliwości, do wojny byliśmy jednak przygotowani. Na początku wojny śpiewano piosenki z dawnych lat. Piosenka Gdy w noc wrześniowe jest pierwszą z zapisanych nowych piosenek. Pojawiła się ona na ulicach Warszawy już w końcu września 1939 r[3]. Śpiewana była na melodię popularnej przed wojną piosenki wojskowej pt. Więc pijmy zdrowie, podchorążowie, niech smutek pryśnie w rozbitym szkle. Tekst, z nieznaczną zmianą w jednej ze zwrotek, opublikował w 1966 r. Bronisław Wieczorkiewicz w Gwarze warszawskiej dawniej i dziś[1].
Tekst utworu w wariancie drugim został nadesłany przez Jana Łusiaczek w ramach konkursu zorganizowanego staraniem Zarządu Głównego Związku Młodzieży Wiejskiej oraz redakcji tygodnika „Nowa Wieś”. Niestety, brak jej zapisu nutowego[2].
1. |
Szewera Tadeusz, Straszyński Olgierd, Niech wiatr ją poniesie: antologia pieśni z lat 1939–1945, wyd. 2 poszerzone, Łódź, Wydawnictwo Łódzkie, 1975, s. 182, 183, 254. |
2. |
Świrko Stanisław, Z pieśnią i karabinem: pieśni partyzanckie i okupacyjne z lat 1939–1945: wybór materiałów z konkursu ZMW i „Nowej Wsi”, Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1971, s. 85, 86. |
3. |
Łochowski Leon, Korniewski Wiesław, ...pieśń ujdzie cało...: śpiewnik.. T. 1, Warszawa, Oddział Kultury Departamentu Wychowania Wojska Polskiego, 1992, s. 238, 239. |
4. |
Adrjański Zbigniew, Złota księga pieśni polskich: pieśni, gawędy, opowieści, Warszawa, Bellona, 1994, s. 264. |