Tytuł: |
Przybyli powstańcy |
|
Przybyli powstańcy pod okienko |
Autor słów: |
|
Melodia: |
utworu Przybyli ułani pod okienko[1], [2] |
Data powstania: |
1942 |
Pierwotny tekst, pióra Feliksa Gwiżdża, powstał prawdopodobnie w 1912 r. i nosił tytuł Piosenka czwartego szwadronu. W latach walk o niepodległość, kiedy to jej autor znalazł się w szeregach 4 pułku piechoty Legionów, zyskała szczególny rozgłos jako Piosenka Czwartaków. Po pierwszej wojnie światowej znaliśmy ją pt. Przybyli ułani pod okienko. Była wówczas powszechnie wykonywana i dosyć często drukowana, zwłaszcza w śpiewnikach szkolnych. W 1943 r. zamieszczono anonimowo 5 zwrotek piosenki na łamach konspiracyjnego Śpiewnika domowego i opatrzono tytułem Przybyli ułani. Przebywający w Związku Radzieckim poeta Leon Pasternak napisał siedem nowych, aktualnych zwrotek i dał piosence tytuł Przybyli powstańce. Z dawnego tekstu Przybyli ułani pod okienko zachował jedynie cztery pierwsze strofy, zamieniając w nich słowa „ułani” na „powstańce”. W sumie piosenka liczy obecnie jedenaście zwrotek[1].
Tekst utworu został nadesłany przez Gertrudę Gucwa w ramach konkursu zorganizowanego staraniem Zarządu Głównego Związku Młodzieży Wiejskiej oraz redakcji tygodnika „Nowa Wieś”. Według uczestniczki, pieśń rozpowszechniła się w powiecie Węgrowiec[3].
1. |
Szewera Tadeusz, Straszyński Olgierd, Niech wiatr ją poniesie: antologia pieśni z lat 1939–1945, wyd. 2 poszerzone, Łódź, Wydawnictwo Łódzkie, 1975, s. 59, 60, 131, 132. |
2. |
Lissa Zofia, Śpiewnik żołnierz polskiego, Moskwa, Związek Patriotów Polskich w ZSRR, 1944 |
3. |
Świrko Stanisław, Z pieśnią i karabinem: pieśni partyzanckie i okupacyjne z lat 1939–1945: wybór materiałów z konkursu ZMW i „Nowej Wsi”, Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1971, s. 195, 196. |
