Tytuł: |
Żadna siła z ziemi nas nie zetrze |
|
Marsz Polski Podziemnej |
Autor słów: |
|
Melodia: |
utworu Maszerują strzelcy, maszerują |
Data powstania: |
1940 |
Piosenka napisana po bitwie o Narwik (Norwegia), opanowany 9 kwietnia 1940 r. przez wojska niemieckie. W Norwegii walczyła Samodzielna Brygada Strzelców Podhalańskich (utworzona na początku 1940 r. we Francji pod dowództwem gen. Zygmunta Bohusza-Szyszko), która w bitwie o Narwik odegrała ważną rolę, po czym osłaniała ewakuację wojsk korpusu alianckiego na okręty. W czerwcu 1940 r. powróciła do Francji. Wzięła udział w kampanii francusko-niemieckiej walcząc w Bretanii[3].
W 1941 r. ukazała się w Warszawie pierwsza okupacyjna Antologia poezji współczesnej. W tym to właśnie wydawnictwie opublikowano po raz pierwszy wiersz zatytułowany Żadna siła z ziemi nas nie zetrze[1]. Przy tekście znajdowała się uwaga: Na nutę „Maszerują chłopcy, maszerują...” i podpis: „Śpiewak”. Był to pseudonim Jerzego Zagórskiego (1907–1984), poety i współzałożyciela grupy poetyckiej „Żagary”[3]. Umieszczono go w rozdziale Z tamtej strony jakby sugerując, że powstał na emigracji i ma ścisły związek z tworzącymi się tam Siłami Zbrojnymi. Wiersz „Śpiewaka” przedrukowano w polskiej prasie podziemnej, wszedł do angielskiej reedycji Antologii w 1942 r., trafił również na kartki śpiewnika L. Rozpylacza Godlewski_Antoni_Partyzanckim_szlakiem_antologia_wyd_pamiatkowe, który wydano w 1944 r. na Kielecczyźnie. Twórca tego śpiewnika, zasugerowany zapewne treścią piosenki-wiersza, opatrzył ją tytułem Marsz Brygady Karpackiej. Nie ustrzegł się przy tym od drobnych zniekształceń w stosunku do oryginału. W 1945 r. Stanisław Poznański umieścił wiersz w zbiorku Pieśni polskie, zaś w 1957 r. jako Piosenka był drukowany w Antologii polskiej poezji podziemnej 1939–1945, opracowanej przez Jana Szczawieja[1].
Piosenka Jerzego Zagórskiego na pewno znana i śpiewana była w Warszawie. Prawdopodobnie rozpowszechniona została także i w innych miejscach okupowanego kraju[3].
Tekst został nadesłany przez Irenę Butkiewicz w ramach konkursu zorganizowanego staraniem Zarządu Głównego Związku Młodzieży Wiejskiej oraz redakcji tygodnika „Nowa Wieś”[2].
1. |
Szewera Tadeusz, Straszyński Olgierd, Niech wiatr ją poniesie: antologia pieśni z lat 1939–1945, wyd. 2 poszerzone, Łódź, Wydawnictwo Łódzkie, 1975, s. 322, 323, 457, 458. |
2. |
Świrko Stanisław, Z pieśnią i karabinem: pieśni partyzanckie i okupacyjne z lat 1939–1945: wybór materiałów z konkursu ZMW i „Nowej Wsi”, Warszawa, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, 1971, s. 298. |
3. |
Bogusz Stanisława, Mocarni Polski miłowaniem: antologia pieśni i wierszy Polski Walczącej 1939–1945, Warszawa, Dom Wojska Polskiego, 2006, s. 45–47. |