Ordonówna, Hanka

Zgłoszenie do artykułu: Ordonówna, Hanka

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez Ośrodek Kultury „Biblioteka Polskiej Piosenki” zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE i ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 10 maja 2018 (Dz. U. poz. 1000), w celu wymiany informacji z zakresu polskiej pieśni i piosenki. Wymiana informacji będzie się odbywać zarówno za pośrednictwem niniejszego formularza jak i bezpośrednio, w dalszym toku spraw, redaktora bazy danych, prowadzącego korespondencję z właściwego dla niego adresu mailowego.
Administratorem danych jest Ośrodek Kultury „Biblioteka Polskiej Piosenki” z siedzibą w Krakowie przy ulicy Krakusa 7. Wszelkie dokładne informacje o tym jak zbieramy i chronimy Twoje dane uzyskasz od naszego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (iodo@bibliotekapiosenki.pl).
Wszystkim osobom, których dane są przetwarzane, przysługuje prawo do ochrony danych ich dotyczących, do kontroli przetwarzania tych danych oraz do ich uaktualniania, usunięcia jak również do uzyskiwania wszystkich informacji o przysługujących im prawach.

Nazwisko:

Ordonówna, Hanka

Nazwisko rodowe:

Pietruszyńska, Maria

Pseudonim:

Hort, Weronika

Ordonka

Właściwie:

Tyszkiewicz, Maria Anna

Data urodzenia:

25 września 1902

Miejsce urodzenia:

Warszawa

Data śmierci:

8 września 1950

Miejsce śmierci:

Bejrut (Liban)

Informacje

Piosenkarka, tancerka i aktorka. Urodzona jako córka Władysława Pietrusińskego (Pietruszyńskiego), kolejarza oraz Heleny z Bieńkowskich[2]. Od szóstego roku życia uczęszczała do szkoły baletowej przy Teatrze Wielkim w Warszawie, w którym zadebiutowała jako tancerka w 1915 r[1], [2].

W sezonie 1916/1917 występowała w Lublinie w teatrze „Czarny Kot”. Po powrocie do Warszawy była znów tancerką, a w 1918 r. zadebiutowała w charakterze pieśniarki w teatrze „Sfinks”. Nieudany debiut spowodował ponowny jej wyjazd do Lublina. Tym razem występowała tam w „Wesołym Ulu”. W 1919 r. zaczęła występy w warszawskim „Mirażu”, następnie od 1920 do 1922 r. śpiewała w operetce wileńskiej i krakowskiej oraz w teatrze „Ul” we Lwowie[2].

W 1922 r. z poręki warszawskiej poetki Fryderyki Járosyego oraz w Paryżu u Cecil Sorel i Yvette Guilbert uczyła się dykcji i aktorstwa[1].

Na początku 1923 r. grała w warszawskim „Stańczyku”. Przełomem w jej karierze stały się występy w kabarecie „Qui pro Quo”, gdzie pojawiła się w marcu 1923 r. W 1924 r. występowała już gościnnie za granicą – w Niemczech i we Francji. W 1926 r. śpiewała w sali paryskiego konserwatorium. Swą edukację wokalną uzupełniała we Włoszech, w Wiedniu i Paryżu (u Ivet Guilbert). W zespole „Qui pro Quo” grała do 1931 r[2], tego też roku została żoną Michała hr. Tyszkiewicza.

Po zamknięciu „Qui Pro Quo” występowała z własnymi recitalami w kraju i na scenach warszawskich teatrzyków, m.in. „Bandy” (1932–1933), „Wielkiej Rewii” (1935–1936) i „Cyrulika Warszawskiego” (1936–1937)[1]. Dawała bardzo liczne koncerty gościnne w wielu miastach Polski, wyjeżdżała na tournée zagraniczne, śpiewała z sukcesami m.in. w Atenach, Bejrucie, Damaszku, Jerozolimie, Tel Awiwie, Kairze, Rydze, w Stanach Zjednoczonych.

Poważniejsze role dramatyczne zagrała m.in. w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w Krakowie. W 1937 r. śpiewała w teatrze „Wintergarten” w Berlinie. Przez pewien czas nie występowała, dopiero na początku 1939 r. pojawiła się w Warszawie. Grała w „Wielkiej Rewii” i teatrze „Tip-top”[2].

Zagrała w filmach m.in. w Niewolnicy miłości, Orlęciu, Paradzie WarszawySzpiegu w masce oraz w filmach francuskich i austriackich. Dokonała licznych nagrań płytowych dla wytwórni fonograficznych „Odeon”, „Parlophon”, „Syrena-Electro”, „Columbia” i „Homocord”[1].

Na początku II wojny światowej trafiła do Wilna i tam w latach 1940–1941 grała w teatrze na Pohulance, w „Lutni” oraz w Polskim Teatrze Dramatycznym. Następnie została aresztowana. Przebywała w obozie pracy dla kobiet w Uzbekistanie. Amnestionowana po podpisaniu układu polsko-radzieckiego w lipcu 1941 r. wyjechała – jako opiekunka polskich dzieci – z II Korpusem Armii Polskiej na Bliski Wschód. Rok występowała w teatrzykach frontowych w Palestynie i Iranie[1].

Z powodu odnowionej choroby osiadła początkowo w Hajfie, następnie przebywała w Indiach, zaś w ostatnich latach życia w Bejrucie (dokonała tam ostatnich swych nagrań na płytach „Emi – Orbis”)[2]. Choroba zmusiła ją do wycofania się ze sceny. Poświęciła się wówczas malarstwu.

Jest autorką tomiku poezji Piosenki, których nigdy nie śpiewałam (1929); śpiewnika Piosenki żołnierskie; pamiętników Zamki na lodzie oraz, pod pseudonimem Weronika Hort, Tułacze dzieci (pierwsze wydanie: Instytut Polski, Bejrut 1948, drugie wydanie: PIW, Warszawa 1990).

W 1990 r. ukazała się w kraju jej biografia Pieśniarka Warszawy: Hnka Ordonówna i jej świat Tadeusza Wittlina (wyd. 1, Londyn 1985). Karierze artystki poświęcone zostały także programy TV Spotkanie z cieniem (reż. Irena Sobierajska) i Ordonka (reż. Maria Kwiatkowska), zrealizowany w 1982 r. film fabularny Miłość ci wszystko wybaczy (reż. Janusz Rzeszewski) i hasło w telewizyjnej wersji Leksykonu Polskiej Muzyki Rozrywkowej (odcinek 76 w reżyserii Ryszarda Wolańskiego) oraz spektakl Ordonka (reż. Wojciech Młynarski) z piosenkami z jej repertuaru[1].

Na płytach „Syreny Record” nagrała prawie cały swój repertuar, przeważnie z prawem wyłączności dla wytwórni, w tym piosenki z filmu Szpieg w masce (Miłość ci wszystko wybaczyNa pierwszy znak). Płyta z tymi nagraniami jest chyba najbardziej znaną spośród wszystkich płyt „Syreny” oraz nagrań samej artystki[2].

Z inicjatywy Jerzego Waldorffa prochy Hanki Ordonówny sprowadzono w 1989 r. do kraju. Spoczęły w Alei Zasłużonych na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie[1].

Bibliografia