Nazwisko: |
Tom, Konrad |
Właściwie: |
Runowiecki, Konrad |
Pseudonim: |
Tim-Tom |
Data urodzenia: |
9 kwietnia 1887 |
Miejsce urodzenia: |
Warszawa |
Data śmierci: |
9 sierpnia 1957 |
Miejsce śmierci: |
Los Angeles (USA) |
Aktor, scenarzysta i reżyser filmowy, piosenkarz, autor tekstów kabaretowych i piosenek. Ukończył szkołę handlową Zgromadzenia Kupców w Warszawie. Debiutował w 1903 r. jako autor tekstów satyrycznych[1]. W 1909 r. wstąpił do Szkoły Aplikacyjnej. Od tego samego roku współpracował z kabaretem „Momus”, dla którego początkowo dostarczał teksty piosenek, później występował w nim jako aktor.
W latach 1910–1911 grał w objazdowym zespole teatralnym Henryka Czarneckiego[2]. Od 1911 r. prowadził w Łodzi własny kabaret „Bi-Ba-Bo”[1]. Do 1914 r. pisał dla gazet: „Nowego Kuriera Łódzkiego” i „Gazety Łódzkiej” oraz redagował „Tygodnik Śmiechu”. Po powrocie do Warszawy został zaangażowany na sezon 1914/1915 do teatru „Komedia”. W kolejnym sezonie był konferansjerem „Mirażu”, później występował i reżyserował przedstawienia teatru „Nowoczesnego” (1916 r.). W latach 1917–1918 był stale związany z „Czarnym Kotem” jako aktor, reżyser i autor. W sezonie 1918/1919 grał w teatrze „Miraż” zaś w kwietniu 1919 r. wszedł w skład zespołu nowopowstałego „Qui pro Quo”. Występował w tym teatrze nieprzerwanie przez 4 lata. W latach 1925–1927 z żoną Zulą Pogorzelską kierował konkurencyjnym „Perskim Okiem”. Potem wrócił do „Qui pro Quo”. Od 1931 do 1933 r. grał w „Bandzie”; później kolejno w: „Rexie”, „Cyganerii”, „Starej Bandzie”, „Hollywood”, „Cyruliku Warszawskim”, „Wielkiej Rewii” i innych.
Był autorem tekstów piosenek kabaretowych i filmowych, skeczy, satyr, grotesek. Pisał libretta operetek i wodewilów, które jednocześnie adaptował (np. Czar walca Oscara Strausa).
Od 1916 r. pisał scenariusze, reżyserował oraz występował w filmach[2]. Jako aktor zadebiutował w filmie Rozporek i Ska, który także wyreżyserował. Do 1939 r. wziął udział w realizacji trzydziestu trzech polskich filmów: Manewry miłosne, Mały marynarz (z Janem Nowiną-Przybylskim), Książątko (z Stanisławem Szebego), Zapomniana melodia (z Janem Fethke), Parada Warszawy, Ada to nie wypada, Pan konsul Pomeranc, Szatan z siódmej klasy – jako reżyser; Włóczęgi (z Emanuelem Schlechterem), Dzieci, Wielka droga, Rywale, Jego ekscelencja subiekt, Jaśnie pan szofer, Manewry miłosne, Rapsodia Bałtyku – jako scenarzysta; Czy Lucyna to dziewczyna, Dwie Joasie, Niebezpieczny romans, Nie miała baba kłopotu, Romeo i Julcia, Sto metrów miłości, Zabawka i Wacuś – jako autor dialogów i tekstów piosenek[1].
Występował również w słuchowiskach radiowych, np. w 1934 r. w Bandytach w radio z Fryderykiem Járosy’m i Romualdem Gierasieńskim[2]. W Filharmonii Narodowej w Warszawie odbył się 4 maja 1938 r. specjalny koncert z okazji jubileuszu 35-lecia jego pracy artystycznej[1].
Podczas II wojny światowej przebywał początkowo we Lwowie, gdzie zajmował stanowisko kierownika Lwowskiego Państwowego Teatru Miniatur[2], zimą 1941 r. związał się jako aktor, autor i reżyser z zespołem artystycznym Armii Polskiej gen. W. Andersa. W 1942 r. wyruszył z nim na Bliski Wschód. Zdemobilizowany we Włoszech wyjechał w 1947 r. do USA. Osiadł w Los Angeles. Mimo wsparcia Bronisława Kapera i Henryka Warsa, kompozytorów muzyki filmowej pracujących dla hollywoodzkich wytwórni, nie udało mu się zaistnieć w kinie amerykańskim, głównie z powodów językowych. Pochowany został na cmentarzu Hillside Memorial Park, podarowanym ludziom sztuki przez Ala Jolsona. Jego karierze poświęcone jest hasło w telewizyjnej wersji „Leksykonu Polskiej Muzyki Rozrywkowej” odcinek 160 (reż. Ryszard Wolański)[1].
Należał do grona najbardziej znanych aktorów a jednocześnie twórców kabaretowych międzywojnia. Grał nie tylko w rewiach, filmach i kabaretach, lecz miał także w dorobku role operetkowe. Nagrywał płyty od około 1926 r., najwięcej dla „Syreny Record”, poza tym dla „Parlophonu” i „Odeonu”. Były to najczęściej komiczne scenki przeniesione ze scen teatrzyków, szmoncesy a także piosenki. Nagrania te są niezwykle rzadkie i – jeśli idzie o nagrania rozrywkowe – należą do szczególnie interesujących[2].