Nazwisko: |
Tuwim, Julian |
Pseudonim: |
Oldlen |
Pekiński, Roch |
|
Twardzioch |
|
Wim, Julian |
|
Dr Pietraszak |
|
Brzost |
|
Old Ack |
|
Ślaz |
|
Wim, Jan |
|
Data urodzenia: |
13 września 1894 |
Miejsce urodzenia: |
Łódź |
Data śmierci: |
27 grudnia 1953 |
Miejsce śmierci: |
Zakopane |
Poeta, satyryk, librecista, tłumacz, autor tekstów estradowych, kabaretowych i piosenek. Używał kilkunastu pseudonimów, m.in.: Roch Pekiński, Oldlen, Julin Wim, Dr Pietraszak, Twardzioch, Brzost, Old Ack, Ślaz, Schyzio-Frenik. Studiował filozofię i prawo na Uniwersytecie Warszawskim. W okresie szkolnym pisał wiersze do prasy łódzkiej. Debiutował w 1913 r. wierszem Prośba opublikowanym w „Kurierze Warszawskim”[1].
Publikował swe najwcześniejsze poezje w piśmie „Pro Arte et Studio”. Był współtwórcą kawiarni poetów „Pod Pikadorem” oraz grupy poetyckiej Skamander[2]. Od 1924 r. współpracował z „Wiadomościami Literackimi”, ponadto publikował w piśmie „Cyrulik warszawski” (lata 1926–1934) oraz w „Szpilkach” (lata 1936–1939). Był redaktorem i wydawcą magazynu „To-to” (lata 1925–1926).
Związany był stałymi umowami autorskimi z łódzkim teatrzykiem „Pikador” (1918 r.) i stołecznymi kabaretami „Qui Pro Quo” (lata 1919–1931), „Banda” (lata 1931–1933), „Cyganeria” i „Stara Banda” (lata 1933-34), „Cyrulik Warszawski” (lata 1935–1939). Okazjonalnie współpracował z „Morskim Okiem”, „Małym Qui Pro Quo” i „Ali Babą”.
Na potrzeby estrady stworzył liczne monologi, skecze, szmoncesy, melodeklamacje oraz teksty piosenek. W okresie międzywojennym śpiewali je m.in.: Chór Dana, Stefcia Górska, Hanka Ordonówna, po wojnie: Ewa Demarczyk, Kalina Jędrusik, Czesław Niemen, Tadeusz Woźniak. Jest także autorem oryginalnej twórczości teatralnej oraz przekładów, opracowań i adaptacji librett i tekstów operetkowych Rozkoszna dziewczyna, Żołnierz królowej Madagaskaru, Hrabina Luksemburg, Wesoła wdówka, Hrabina Marica.
Lata wojny spędził na emigracji we Francji i USA. Współpracował wówczas z prasą polonijną, m.in. z tygodnikiem „Wiadomości Polskie Polityczne i Literackie”, miesięcznikiem „Nowa Polska”[1].
W 1946 r. powrócił do kraju. Został kierownikiem artystycznym Domu Wojska Polskiego, następnie od 1947 do 1950 r. kierował warszawskim Teatrem Nowym[2].
Jego dorobek:
– poetycki okresu międzywojennego zebrany jest w zbiorach, m.in.: Czyhanie na Boga, Sokrates tańczący, Siódma jesień, Wierszy tom czwarty, Słowa we krwi, Rzecz czarnoleska, Biblia cygańska, Treść gorejąca, satyry w tomie Jarmark rymów;
– utwory poetyckie dla dzieci w tomach Lokomotywa, Słoń Trąbalski, Zosia Samosia,
– poezja obyczajowa w książkach Czary i czarty polskie, Polski słownik pijacki, Antologia bachiczna;
– utwory okresu emigracyjnego w tomie Kwiaty polskie;
– utwory okresu powojennego w antologiach Groch z kapustą, W oparach absurdu, przekłady literatury rosyjskiej Z rosyjskiego.
Do jego wierszy dla dzieci powstały cykle pieśni z muzyką Henryka Góreckiego, Jana Maklakiewicza (Dwa wiatry) i Witolda Lutosławskiego (m.in. Spóźniony słowik, O panu Tralalińskim, Rzeczka, Ptasie plotki, Idzie Grześ przez wieś)[1].