Tytuł: |
Zośka |
|
Szare hełmy błyszczą stalą |
Autor słów: |
|
Autor muzyki: |
|
Data powstania: |
wrzesień 1944 |
Piosenkę poświęcono żołnierzom bohaterskiego batalionu Szarych Szeregów „Zośka”. Autor tekstu i melodii słowa zaczął układać w pierwszych dniach września 1944 r., jeszcze na Starym Mieście, kiedy kompania trzymała się w domu przy ul. Franciszkańskiej 10. Najpierw narodził się refren. Pozostałe zwrotki układał na Czerniakowie. Ale pełny tekst wraz z zapisem muzycznym, zrobionym przez Jerzego Zakrzewskiego, powstał dopiero na prawym brzegu Wisły, w szpitalu polowym. Tam też, ci powstańcy, którzy zdołali wydostać się z Czerniakowa i przeprawić przez Wisłę, śpiewali po raz pierwszy piosenkę w całości. Było to już po upadku powstania[1].
Drugi wariant tekstu został nadesłany przez Zenona Kołtuna w ramach konkursu zorganizowanego staraniem Zarządu Głównego Związku Młodzieży Wiejskiej oraz redakcji tygodnika „Nowa Wieś”.
„Zośka” to pseudonim harcmistrza Tadeusza Zawadzkiego, pierwszego komendanta Grup Szturmowych na terenie stolicy, podporucznika Armii Krajowej, odznaczonego orderem Virtuti Militari i dwukrotnie Krzyżem Walecznych, który poległ w akcji pod Sieczychami w sierpniu 1943 r. Od jego pseudonimu przybrał nazwę cały batalion harcerski, który okrył się sławą bojową na najcięższych posterunkach powstańczych. Pieśń ukazała się drukiem w: Serce w plecaku, s. 18–19, 32 (zapis nutowy)[3].
1. |
Szewera Tadeusz, Straszyński Olgierd, Niech wiatr ją poniesie: antologia pieśni z lat 1939–1945, wyd. 2 poszerzone, Łódź, Wydawnictwo Łódzkie, 1975, s. 626–628, 659, 660. |
2. |
Wójcicki Antoni, Cieślak Antoni, Polskie pieśni i piosenki: śpiewnik polski, Warszawa, Wydawnictwo Polonia, 1989, s. 122, 123, 213. |
3. |
|
4. |
Pilecka Ligia, Tam na błoniu błyszczy kwiecie: śpiewnik historyczny, wyd. Wyd 1 2 rzut, Kraków, Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1985, s. 130, 131. |
5. |