Tytuł: |
Pieśń Filaretów |
Autor słów: |
|
Autor muzyki: |
nieznany |
Weber, Karol Maria[9] |
|
Klukowski, Józef Tadeusz[5] |
|
Data powstania: |
grudzień 1820 |
Pieśń była śpiewana podczas zebrań Zgromadzenia Filaretów – tajnego związku patriotycznego młodzieży wileńskiej, istniejącego w latach 1820–1823. Zrzeszenie zostało założone i kierowane przez członków tajnego stowarzyszenia młodzieży studenckiej w Wilnie – Towarzystwa Filomatów (1817–1823), do którego należeli m. in. Adam Mickiewicz, Tomasz Zan, Jan Czeczot[4]. Członkowie zrzeszenia dążyli do odnowy moralnej, społecznej i ustrojowej. Wspólne posiedzenia, dysputy, obchody rocznic i świąt – oto formy ich działania. Niezwykle istotną częścią działalności Filaretów było tworzenie i śpiewanie pieśni[9].
Obydwa związki zostały zlikwidowane w 1823 r. w wyniku procesu, jaki Mikołaj Nowosilcow wszczął przeciwko tajnym związkom młodzieży polskiej na Litwie. Proces ten zakończył się 7 sierpnia 1824 r. wyrokiem skazującym dwudziestu najwybitniejszych filomatów i filaretów na zesłanie w głąb Rosji[4].
Z przyczyn wykonawczych przestawiono w pierwszej zwrotce pieśni niektóre słowa, co z kolei spowodowało – ze względów logicznych – nieodzowną zmianę przypadku w słowie zwiastunka. Powstały więc dwie formy: zwiastunka w trzecim takcie od końca i zwiastunkę (jak w tekście Mickiewicza) – w końcowym takcie pieśni (por. wersja 3)[5].