Nazwisko: |
Śmietana, Jarosław |
Data urodzenia: |
29 marca 1951 |
Miejsce urodzenia: |
Kraków |
Data śmierci: |
2 września 2013 |
Miejsce śmierci: |
Kraków |
Gitarzysta jazzowy, kompozytor, aranżer[1], wirtuoz, solista i lider zespołów, absolwent Wydziału Jazzu i Muzyki Rozrywkowej Akademii Muzycznej w Katowicach, pedagog[2]. Ukończył Średnią Szkołę Muzyczną w Krakowie w klasie gitary. Grał w amatorskim zespole bluesowym Hall, z którym w 1972 r. zdobył wyróżnienie na Studenckim Festiwalu Jazzowym „Jazz nad Odrą” we Wrocławiu. W latach 1972–1973 współpracował z grupą Dżamble i berlińskim big-bandem Klausa Lenza[1], z którym nagrał płytę Live At Jazz Jamboree ’74[2].
Od 1973 r. do 1984 r. prowadził własny zespół Extra Ball, jedną z najciekawszych formacji jazzu polskiego lat 70-tych i 80-tych[1]. Wydał z nim sześć płyt: Birthday, Aquarium Live No. 3, Marlboro Country, Mosquito, Go Ahead i Akumula-Torres. Z grupą odbył wielkie tournée po Stanach Zjednoczonych. W Extra Ball debiutowało wielu czołowych polskich jazzmanów, m.in.: Jan Cichy, Jerzy Główczewski, Wojciech Groborz, Adam Kawończyk, Andrzej Olejniczak, Benedykt Radecki, Wladysław „Adzik” Sendecki, Stanislaw Sojka i Zbigniew Wegehaupt[2].
W czasie studiów równolegle grał w Big-Bandzie Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach. Wystąpił z nim na Studenckim Festiwalu Jazzowym „Jazz nad Odrą” w latach 1975–1976, Międzynarodowym Festiwalu Muzyki Jazzowej „Jazz Jamboree” w Warszawie w 1975 r., festiwalu w Pradze (Czechosłowacja) w 1977 r., a także na koncertach w USA[1] i nagrał cztery płyty. Przez kolejne osiem lat współpracował z kwartetem Janusza Muniaka. W latach 1979–1980 współpracował z wybitnym skrzypkiem Zbigniewem Seifertem. Następnie prowadził zespoły – Symphonic Orchestra i Polish Jazz Stars, skupiające najlepszych polskich muzyków i był współliderem aktywnego koncertowo składu Namysłowski-Śmietana Band[2].
Od 1984 r. prowadzi zespół Sounds o zmiennym składzie, początkowo big-band, później kwintet, kwartet lub trio, skupiające czołówkę polskich jazzmanów. Brał z nim udział w licznych koncertach i festiwalach jazzowych w kraju. Występował we wszystkich krajach Europy (z wyjątkiem Albanii i Portugalii) oraz w Indiach, Kanadzie i USA[1]. W składzie obok lidera znaleźli się: Antoni Dębski – bg., Jacek Pelc – dr. i Jan „Ptaszyn” Wróblewski – sxf., którego po kilku miesiącach zastąpił Piotr Baron – sxf. Wizytówką grupy stała się płyta Sound-Colours w 1990 r., nagrana przez zachodnioniemiecką wytwórnię WIPE. Chociaż grupa cieszyła się wielką popularnością zwłaszcza na zachodzie Europy, w 1992 r. lider rozwiązał skład. Jeszcze tego samego roku otworzył nowy rozdział w swojej działalności, nagrywając wspólnie z Andrzejem Cudzichem i belgijskim perkusistą Felixem Simtainem znakomitą płytę pt. Cooperation. Jarosław Śmietana rozpoczął tworzenie składów mniej stabilnych, często międzynarodowych, z myślą o doraźnych projektach muzycznych, takich jak trasy koncertowe czy sesje nagraniowe. Ich trzon stanowili sprawdzeni wcześniej muzycy: Piotr Baron – sxf., Andrzej Cudzich – cb. i Adam Czerwiński – dr. Pod koniec lat dziewięćdziesiątych okazjonalnie występował z niemieckimi czołowymi muzykami Wolfgangiem Engsfeldrem i Peterem Weissem, a także z polsko-austriacką formacją Groove Band[2].
Współpracował m.in. z Ewą Bem, Grażyną Łobaszewską, Andrzejem Zauchą[1], Andrzejem Dąbrowskim (płyta A Time For Love), Cezariuszem Gadziną (Meeting Point), Wojciechem Karolakiem (Phone Consultations), Sławomirem Kulpowiczem (Prasad In Mangalore), Henrykiem Majewskim (Continuation), Zbigniewem Namysłowskim, Zbigniewem Paletą (Vis à Vis), Zbigniewem Seifertem (Kilimanjaro, vol. 1–2), Tomaszem Szukalskim (Tomasz Szukalski – Jarek Śmietana Quartet), Michałem Urbaniakiem, Janem „Ptaszynem” Wróblewskim (Grand Standard Orchestra J. P. Wróblewski, vol. 2).
Od 1994 r. współpracował głównie z jazzmanami światowej sławy, z którymi nagrał szereg płyt. Należą do nich: John Abercrombie (Speak Easy, Starling), Gary Bartz (African Lake, Starling), Ronnie Burrage (You Never Know, Power Bross), Karen Edwards (Everything Ice, JSR), Art Farmer (Songs And Other Ballads i Plays Standards, Starling), Eddie Henderson (płyta Live at Jazz Jamboree, GOWI Records), Nigel Kennedy (Live at Cracow Philharmonic Hall, JSR), Benny Maupin (A Story of Polish Jazz, JSR), Idris Muhammad (Jarek Śmietana Trio, Koch International), John Purcell (Out Of The Question, Not Two) i Brad Terry (płyty: Plays Gershwin i Plays Ellington, Starling). Współpracował także z takimi jazzmanami, jak: Greg Bandy, Hamiet Bluiett, Cameron Brown, David Friedman, David Gilmore, Freddie Hubbard, Carter Jefferson, Lee Konitz, Andy McKee, Vince Mendoza, John Scofield, Mike Stern, Harvie Swartz, Jack Williams i Joe Zawinul. Od 2000 r. współpracował ze skrzypkiem światowej sławy Nigelem Kennedy, dla którego napisał Suitę Jesienną – 5-częściowy utwór na klasyczny kwintet dęty i kwintet jazzowy[2].
Wśród jego osiągnięć nagrodowych należy wymienić:
– I nagrodę indywidualną na Studenckim Festiwalu Jazzowym „Jazz nad Odrą” w latach 1974–1975,
– w ankiecie Jazz Top magazynu „Jazz Forum” zwyciężał w kategorii gitarzysta w latach 1983–1988, w 1990 i w latach 1992–2007,
– w 1994 r. zwyciężył w ankiecie czytelników pisma „Gitara i Bas” w dwóch kategoriach: jazz i najlepsza płyta gitarowa (CD Jarosław Śmietana: Ballads and Other Songs),
– otrzymał nagrodę polskiego przemysłu fonograficznego Fryderyk ’98 w kategorii jazzowy album roku (CD Jarosław Śmietana: Songs and Other Ballads)[1],
– sukcesy odnosił także w rankingach popularności w Europie Zachodniej,
– został uhonorowany Nagrodą Prezydenta Miasta Krakowa za wybitne osiągnięcia w dziedzinie kultury,
– w 2004 r. otrzymał nominację do nagrody „Allianz” za wybitne osiągnięcia w kulturze.
Jarosław Śmietana nagrał ponad 30 albumów autorskich. Napisał też muzykę do wystawianego przez operę krakowską baletu Światy Równoległe. Ostatnio latach – obok utworów jazzowych – pisał również większe formy orkiestrowe z pogranicza jazzu i muzyki klasycznej. Jego muzyka zakorzeniona jest w jazzowej klasyce – amerykańskim jazzie straight ahead. Wielki wpływ wywarli na niego gitarzyści elektryczni Charlie Christian i Wes Montgomery. Jest mistrzem drive’u i muzycznego wyczucia (feeling). Ma własny niepowtarzalny styl i rozpoznawalne brzmienie. Jest autorem ponad 200 tematów i utworów jazzowych[2]. Skomponował liczne tematy jazzowe własnego repertuaru, m.in. utworu A Story of Polish Jazz, który dał tytuł płycie, zaś w wersji koncertowej uświetnił jubileusz czterdziestolecia magazynu „Jazz Forum” w 2005 r[1].
W 1985 r. był wykładowcą Wyższej Szkoły Muzycznej w Aachen (RFN). W latach późniejszych wykładał również na uniwersytecie Bilkent w Ankarze (Turcja). Przez wiele lat uczył na letnich warsztatach jazzowych w Chodzieży i Puławach[2]. Jego karierze poświęcone jest hasło w telewizyjnej wersji „Leksykonu Polskiej Muzyki Rozrywkowej” (odcinek 147 w reżyserii Ryszarda Wolańskiego)[1].
1. |
|
2. |
|
3. |
http://www.jareksmietana.pl/ |
4. |
|
5. |
http://jazzforum.com.pl/main/news/jarek-smietana-poegnanie |