Wokalista jazzowy, kompozytor i aranżer, malarz, absolwent Wydziału Grafiki Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie w 1980 r. i pedagog^[2]. W dzieciństwie uczył się gry na akordeonie^[1]. Prowadzi liczne warsztaty w kraju i za granicą, uczył śpiewu jazzowego w Szkole Jazzu i Muzyki Rozrywkowej w Krakowie, a obecnie wykłada we Wrocławskiej Szkole Jazzu.

Stworzył własny, łatwo rozpoznawalny styl, oparty na artykulacyjnej perfekcji, umiejętnym, często brawurowym kształtowaniu dźwięku, jazzowym frazowaniu oraz takich walorach głosowych, jak: duża siła, brzmienie i szeroka skala. Specjalizuje się w improwizacjach scatem, uzyskując instrumentalne brzmienia od tenora po falsetowy sopran (kontratenor). Łączy tradycyjne romantyczne brzmienie ze współczesnymi trendami amerykańskiego jazzu.

Wykonuje przeważnie własne kompozycje, nawiązujące do muzyki klasycznej i polskiej muzyki ludowej (albumy: Voice Paintings i Trilogy), choć w jego repertuarze nie brakuje pieśni religijnych i standardów jazzowych, najczęściej utrzymanych w stylistyce swingu i be-bopu. Wykonuje partie solowe w oryginalnych dziełach, jak: Missa Gospel’s czy Wielkopostne – Rozmyślajmy dziś i Misa Criolla Ariel Ramireza w opracowaniu Tadeusza Leśniaka oraz transkrypcje utworów Fryderyka Chopina i jazzowe interpretacje piosenek Krzysztofa Komedy, Zygmunta Koniecznego, Wojciecha Młynarskiego, Agnieszki Osieckiej i Andrzeja Waligórskiego^[2].

W 1987 r. w pełni poświęcił się wokalistyce. Zdobył I miejsce w Międzynarodowym Konkursie Wokalistów Jazzowych w Zamościu w 1988 r. Od tamtej pory współpracuje z jazzmanami krajowymi i zagranicznymi^[1], m.in. z Billym Hartem, Ernie Adamsem, Patricją Beysens, Stevem Davisem, Jackiem Van Pollem, Marckiem Piludu^[2], Sławomirem Kulpowiczem, Henrykiem Miśkiewiczem, Zbigniewem Namysłowskim, Januszem Skowronem, Tomaszem Stańką, Krzysztofem Ścierańskim^[1], Andrzejem Cudzichem, Arturem Dutkiewiczem, Jerzym Główczewskim, Januszem Grzywaczem, Andrzejem Jagodzińskim, Markiem Janickim, Kazimierzem Jonkiszem, Adamem Kawończykiem, Cezarym Konradem, Tomaszem Kupcem, Henrykiem i Robertem Majewskimi, Joachimem Menclem, Jackiem Niedzielą, Wociechem Niedzielą, Włodzimierzem Pawlikiem, Janem Pilchem, Ryszardem Styłą, Tomaszem Szukalski, Jarosławem Śmietaną, Zbigniewem Wegehauptem, Adamem Wendtem, Piotrem Wojtasikiem, Janem „Ptaszyną” Wróblewskim, Piotrem Wyleżołem i wieloma innymi, a także z formacjami – New Presentation, Big Warsaw Band Stanisława Fiałkowskiego, Zbigniew Czwojda and The New Sami Swoi^[2].

Występował również w wielu formacjach o szerokim spektrum stylistycznym. Karierę muzyczną rozpoczął jako gitarzysta-wokalista od założenia Grupy Marka B., zespołu wokalno-instrumentalnego, z którym zdobył laury na festiwalu w Proszowicach w 1979 r. i Jazz Juniors w Krakowie w latach 1982–1983. W 1986 r. ponownie z Tadeuszem Leśniakiem – kbrd. założył grupę jazz-rockową Blue Painting (Krzysztof Olesiński – bg., Andrzej Mrowiec – dr.). W 1990 r. wystąpił z Krakowską Grupą Perkusyjną na festiwalu „Warszawska Jesień”. Niezwykle bogaty był dla niego rok 1992, kiedy to pojawił się na festiwalu perkusyjnym „Inventionen” w Berlińskiej Filharmonii, Festiwalu Muzyki Współczesnej w Bratysławie, w końcu – na Krajowym Festiwalu Polskiej Piosenki w Opolu, gdzie otrzymał Nagrodę im. Karola Musioła za piosenkę Przebiśnieg i ja.

Wystąpił także na festiwalach: Brosella International Festival, Gosten Hofer Jazz Tage, Jak-Jazz-Jakarta, White Nights In St. Petersburg, Kaunas Jazz Festival, Graz Jazz Festival, a także – Złota Tarka we Wrocławiu, Festiwal Gospel w Osieku, World Art w Wieliczce (m.in. z Joe Zawinulem) i na krakowskich festiwalach – Zaduszki Jazzowe, Solo-Duo-Trio, Starzy i Młodzi czyli Jazz w Krakowie i Letni Festiwal Jazzowy Piwnicy Pod Baranami. Koncertował niemal na całym świecie, m.in.: w Austrii, Belgii, Czechach, Hiszpanii, Niemczech, Rosji, Szwajcarii, Szwecji, na Białorusi, Litwie, Słowacji, Ukrainie, Węgrzech, a także w Indonezji, Kanadzie i USA (m.in., w Filharmonii Chicagowskiej).

Często występuje ze swoim Quintetem, w skład którego wchodzą młodzi zdolni muzycy, jak: Tomasz Grzegorski – sxf., Maciej Adamczak – cb., Sebastian Frankiewicz – dr., Jan Smoczyński – pf. czy Paweł Kaczmarczyk z zespołem. Od 1994 r. tworzy wraz z basistą Krzysztofem Ścierańskim unikalny jazz-rockowy duet opierający się na miksturze styli i improwizowanych na żywo interpretacjach poezji różnych autorów. W 1996 r. założył międzynarodowy zespół Cantabile In Jazz, gdzie przez wiele lat występowały światowej sławy wokalistki jazzowe: Urszula Dudziak, Michele Hendricks i Judy Niemack, a także basiści – Anthony Jackson – bg., Mariusz Bogdanowicz – cb. czy Adam Skrzypek – cb. Związany jest także z innym międzynarodowym składem – Trilogy, który tworzył z Günterem Wehingerem – fl. i Artem Lande – pf., a ostatnio Peterem Madsenem – pf. Z zespołem nagrał płytę live pt. Trilogy, a w 1999 r. odbył trasę koncertową po USA, z gościnnym udziałem Paula McCandlessa w klubie „Yoshi’s”. Ostatnio – jako Songlines – współpracuje również z wybitnymi artystami z Austrii, jak: Heinrich von Kalnein, Uli Rennert i Achim Tang.

Marek Bałata uczestniczył w wielu sesjach płytowych, m.in. w nagraniu płyty Sławomira Kulpowicza pt. Samarpan Songs w 1993 r. i płyty Krzysztofa Ścierańskiego pt. Far Away From Home w 1993 r. Polskojęzyczna piosenka z tej płyty pt. Błogosławiony jest każdy dźwięk zdobyła III miejsce w plebiscycie „Muzycznej Jedynki” w 1994 r. Tego samego roku ukazała się jego pierwsza płyta autorska pt. Voice Paintings. Wszystkie kompozycje na płycie są jego autorstwa, m.in.: Zabawy z Kasią, Preludium d-moll dla Andrzeja, Ballada wyzwolona czy nawiązująca do mazurka Fryderyka Chopina kompozycja Pod drzewem Fryderyka. Znajdziemy tutaj pełną gamę fascynacji muzycznych wokalisty – od czystego jazzu, poprzez funk, muzykę ludową i poważną, kończąc na muzyce współczesnej. Kolejną płytą były Kolędy (1995 r.). To synteza kunsztu wokalisty i możliwości współczesnej techniki. Znalazły się na niej wigilijne przeboje nowocześnie zaaranżowane na syntezatory i gitarę basową Krzysztofa Ścierańskiego. Następnie zrealizował ciekawy koncertowy album pt. Trilogy, nagrany z triem Trilogy w Studio Programu III Polskiego Radia. Na repertuar koncertu-płyty złożyły się kompozycje Marka Bałaty (m.in. Blues For Billy Hart czy Jumperski), jego partnerów (m.in. Osmogulosis pleontis Arta Lande), instrumentalny standard Quiet Now – tutaj ze słowami belgijskiej artystki Patrycji Beysens i piosenka Zygmunta Koniecznego pt. Taki pejzaż. Jego ostatnią propozycją płytową jest album Ewa Karpf – Wiersze. Kompozycje zawarte na płycie prezentują odmienne, alegorycznie nakreślone konwencje muzyczne: muzykę ludową, blues, funk i punktualizm. Użyte środki muzyczne nawiązują do modernistycznych idei kompozytorów XX-wiecznych (Bela Bartok, Anton Webern) i do poszukiwań sonorystycznych awangardowych twórców związanych z nieortodoksyjnymi nurtami jazzu (Chick Corea, Bobby McFerrin)^[2].

Dokonał nagrań archiwalnych dla Programu III Polskiego Radia, wystąpił w programach TV, m.in.: Studio Hi-fi (reż. Z. Proszowski), Piosenki z kontekstem (reż. Anna Barcikowska), Inside Drumming (reż. M. Krzyżanowski)^[1], Mały Jazz – koncerty live, Haich Live, Oratorium Woła Nas Pan (Włodzimierz Korcz i Ernest Bryll) oraz Nieszpory Gospel^[2]. Wystąpił w roli kantora w musicalu pt. Sztukmistrz z Lublina (reż. Jan Szurmiej), wystawionym w kwietniu 1994 r. w Operetce Warszawskiej^[1] i teatrze „Rampa” w Warszawie w 2004 r., a także w sztuce Krwawe gody w Teatrze Polskim we Wrocławiu. Nagrał partie wokalne do ścieżki dźwiękowej filmu fabularnego pt. Grający z Talerza – Jana Jakuba Kolskiego i dokumentu Maleńki^[2]. Jest laureatem ankiety Jazz Top magazynu „Jazz Forum” w kategorii nowa nadzieja w 1989 r. oraz w kategorii wokalista jazzowy roku w latach 1990, 1992–2001, 2004–2007^[1].

Jako artysta grafik prezentował swoje prace na wystawach indywidualnych w kraju i za granicą, takich jak, m.in.: Salon Zimowy w Radomiu w 1980 r., I Zimowa Wystawa Rysunku (I nagroda) w Krakowie w 1981 r., Grafika Miesiąca (II nagroda) w Krakowie w 1981 r., a także na spektaklach multimedialnych (m.in.: krakowski World Art z 1992 r. i Letni Festiwal Jazzowy Pod Baranami z 2002 r.), łączących śpiew, projekcję wideo, poezję, taniec i rysunek, czyli tzw. Śpiewobrazy^[2].