Tytuł: |
Oka |
|
Szumi dokoła las |
Autor słów: |
|
Autor muzyki: |
Turski, Stefan[11] |
Šváb-Malostranský, Josef[13] |
|
Melodia: |
na motywach utworu Szumią Oleandry |
Data powstania: |
lipiec 1943 |
Miejsce powstania: |
Obóz I Dywizji im. Tadeusza Kościuszki w Sielcach nad rzeką Oką. |
Jedna z najbardziej znanych piosenek I Dywizji Wojska Polskiego im. Tadeusza Kościuszki. Autorem słów był poeta Leon Pasternak, kierownik artystyczny Teatrzyku Żołnierza przy I Dywizji, zwanego popularnie Teatrzykiem z Tęczą. Okę, która przysporzyła mu niemało sławy, wykonano po raz pierwszy w czasie premiery montażu poetycko-muzycznego w Sielcach w lipcu 1943 r. Następnego dnia rozbrzmiewała już we wszystkich jednostkach dywizji. Piosenka miała rytm marsza, melodia łatwo wpadała w ucho, Leon Pasternak zapożyczył ją z popularnego ongiś wodewilu Stefana Turskiego Lola z Ludwinowa, opartego na miejskim folklorze Krakowa. Piosenka nosiła tytuł Oleandry i należała do najstarszych samorodnych utworów związanych tematycznie z parkiem i błoniami nad Wisłą.
Oka doczekała się licznych publikacji zarówno w czasie wojny, kiedy była drukowana na łamach „Żołnierza Wolności”, jak i po zwycięskim jej zakończeniu. Była pierwszym utworem muzycznym, który nadano w 1944 r. przez lubelską rozgłośnię radiową „Pszczółka”. Prócz tego znaleźć ją można w Małym śpiewniku żołnierza polskiego, w Śpiewniku Władysława Cichockiego, w zbiorku Serce w plecaku, w śpiewniku Żołnierska rzecz, w broszurze Wiersze i pieśni Pierwszej Armii Polskiej w ZSRR, a także we wszystkich śpiewnikach szkolnych[1].
Prawdopodobnie piosenka ma swoje korzenie u czeskich sąsiadów, gdzie Josef Šváb-Malostranský – ówczesny właściciel księgarni na ulicy Mosteckiej w Pradze z okazji uruchomienia pierwszej linii tramwaju elektrycznego w mieście skomponował właśnie melodię wraz z tekstem na potrzeby praskich kabaretów. Utwór nosił tytuł Já mám tramway novou i stał się niezwykle popularny na terenie Cesarstwa Austriackiego trafiając następnie na polski grunt i dając początek muzycznemu opracowaniu w postaci piosenki pt. Oka[13]. Czeski pierwowzór jest dostępny pod linkiem stanowiącym 14-tą pozycję w bibliografii do tego rekordu[14].