Pułk Czwarty

Zgłoszenie do artykułu: Pułk Czwarty

Wyrażam zgodę na przetwarzanie moich danych osobowych przez Ośrodek Kultury „Biblioteka Polskiej Piosenki” zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE i ustawą o ochronie danych osobowych z dnia 10 maja 2018 (Dz. U. poz. 1000), w celu wymiany informacji z zakresu polskiej pieśni i piosenki. Wymiana informacji będzie się odbywać zarówno za pośrednictwem niniejszego formularza jak i bezpośrednio, w dalszym toku spraw, redaktora bazy danych, prowadzącego korespondencję z właściwego dla niego adresu mailowego.
Administratorem danych jest Ośrodek Kultury „Biblioteka Polskiej Piosenki” z siedzibą w Krakowie przy ulicy Krakusa 7. Wszelkie dokładne informacje o tym jak zbieramy i chronimy Twoje dane uzyskasz od naszego Inspektora Ochrony Danych Osobowych (iodo@bibliotekapiosenki.pl).
Wszystkim osobom, których dane są przetwarzane, przysługuje prawo do ochrony danych ich dotyczących, do kontroli przetwarzania tych danych oraz do ich uaktualniania, usunięcia jak również do uzyskiwania wszystkich informacji o przysługujących im prawach.

Tytuł:	Pułk Czwarty
	Walecznych tysiąc
	Ostatnich dziesięciu
Klasyfikacja:	pieśń legionowa
Autor słów:	Mosen, Julius Autor słów oryginalnych.
	Kamiński, Jan Nepomucen Dokonał przekładu oryginału z języka niemieckiego.
	Stiller, Robert^[4]^, ^[7] Dokonał przekładu oryginału z języka niemieckiego.
	nieznany^[3]^, ^[6]
Autor muzyki:	nieznany
	Doche, Joseph-Denis^[8]^, ^[10]^, ^[15] Domniemany autor muzyki.
	Lortzing, Gustaw Albert^[10]^, ^[15] Domniemany autor muzyki.
Melodia:	francuska^[5]
	zagraniczna^[10]
	pieśni Pułk trzeci^[13]
Data powstania:	1831

Informacje

Autorem pieśni jest postępowy poeta niemiecki Julius Mosen (1803–1867). Napisana została ku czci 4 pułku piechoty Królestwa Polskiego (tzw. Czwartaków), którego żołnierze rekrutowali się przeważnie z warszawskiej biedoty, rzemieślników i służby dworskiej. Utwór został zamieszczony w zbiorze wierszy „Polienlieder” (tł. „Pieśni Polaków”), wydanym w 1832 r^[7]. Tekst rozkolportowano z barwną litografią przedstawiającą pluton czwartaków w reprezentatywnych mundurach^[10].

Czwartacy wsławili się swoim bohaterstwem w czasie powstania listopadowego w walkach pod Zakrzewem, Dobrem, Wawrem i w bitwie pod Olszynką Grochowską. Dalsze losy Czwartaków to: próba odsieczy warszawskiej Woli, odmowa oddania broni carskim wojskom, wreszcie przekroczenie granicy pruskiej pod Brodnicą (październik 1832 r.) w pełnym uzbrojeniu. Po dwóch latach internowania w twierdzach Grudziądza, Kwidzyna i Gdańska Czwartacy nie powrócili do swoich domów na terenie zaboru rosyjskiego, lecz masowo wyemigrowali do Wielkiej Brytanii, gdzie stali się trzonem „Gromady Grudziąż” i „Humań” o ideologii rewolucyjno-demokratycznej^[7].

Żołnierze polscy byli owacyjnie przyjmowani w Niemczech, we Francji i w Belgii. Wielki kompozytor niemiecki Ryszard Wagner poświęcił Polakom poloneza fortepianowego na 4 ręce oraz poemat symfoniczny „Polonia”^[15].

Nowy przekład utworu pióra Roberta Stillera zastąpił wysłużone tłumaczenie Kamińskiego, które było anachroniczne i nie przylegało w pełni do rytmicznej konstrukcji dzieła^[4].

Melodia utworu pochodzi z zagranicy. Według niektórych badaczy napisał ją francuski kompozytor Joseph Denis Doche według innych – niemiecki kompozytor Gustaw Albert Lortzing, który zaczerpnął motyw z muzyki do dramatu Kościuszko der alte Feldherr^[10].

Bibliografia

1.	Pieśni narodowe, wojenne, obozowe, ludowe: z muzyką, s. 18–20. Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tekstu oryginalnego i twórcy muzyki utworu.
2.	Śpiewnik narodowy z nutami, s. 65–67.
3.	Piosenki leguna tułacza, s. 31, 32. Publikacja nie zawiera informacji na temat autora tłumaczenia tekstu oraz twórcy muzyki utworu.
4.	Żołnierska rzecz: zbiór pieśni wojskowych, s. 37–39. Publikacja nie zawiera informacji na temat autora muzyki utworu.
5.	Ojców naszych śpiew: pieśni patriotyczne, nr 72.
6.	Jeszcze jeden mazur dzisiaj: pieśń w łatwym układzie na fortepian, s. 82, 83.
7.	Śpiewnik „Iskier”: pieśni i piosenki na różne okazje, s. 40, 41, 401, 402.
8.	Śpiewnik polski, s. 50–52.
9.	Siedem wieków pieśni polskiej: śpiewnik dla młodzieży z komentarzem historycznym, s. 149, 150.
10.	Polskie pieśni i piosenki: śpiewnik polski, s. 41, 42, 200, 201. Publikacja nie zawiera informacji na temat autora muzyki utworu.
11.	Pieśni narodowe z muzyką: w setną rocznicę trzeciego rozbioru Polski wydane. Z. 2, s. 19, 20. Publikacja nie zawiera informacji na temat autora muzyki utworu.
12.	Polski śpiewnik narodowy z melodiami, s. 33–35. Publikacja nie zawiera informacji na temat autora muzyki utworu.
13.	Śpiewniczek młodzieży polskiej: zawierający dawne i nowsze pieśni z muzyką na 1, 2 i 3 głosy. Z. 1, z. II, nr 18, s. 31, 32. Publikacja nie zawiera informacji na temat autora muzyki utworu. W śpiewniku zamieszczono skróconą wersję słów.
14.	Tam na błoniu błyszczy kwiecie: śpiewnik historyczny, s. 140, 141. Publikacja nie zawiera informacji na temat autora muzyki utworu.
15.	...pieśń ujdzie cało...: śpiewnik.. T. 1, s. 112–114.
16.	Złota księga pieśni polskich: pieśni, gawędy, opowieści, s. 76, 77.